Liste des noms latins des villes des îles Britanniques

Cet article donne une liste de villes des îles Britanniques ayant fait partie de l'Empire romain ou dont le nom latin apparaît dans des documents historiques.

Angleterre

Nom latin Nom français
Aquae Sulis (2PG2: Aquae calidae; AI: Aquis Solis; RC: Anicetis; GOL: Aquae solis, Solis mons, Badonicus mons, Bathonia, Bathia) Bath
Ardotalia (RC: Zerdotalia) Gamesley - Melandra, Derbyshire
Caeseromagus (AI: Caesaromago; RC: Cesaromago) Chelmsford, Essex
Calcaria (AI; GOL: Calcarium) Tadcaster, Yorkshire du Nord
Calleva Atrebatum (2PG2: Caleva; AI; GOL: Caleba Atrebatium, Calcua) Silchester, Hampshire
Camulodunum (2PG2; AI: Camoloduno; RC: Manulodulo Colonia; GOL: Camalodunum, Procolitia, Colcestria) Colchester, Essex
Clausentum (AI; RC: Clauimo; GOL) Bitterne, Hampshire
Corstopitum (2PG2: Coria; AI; RC: Corie Lopocarium) Corbridge, Northumberland
Corinium (2PG2; RC: Cironium Dobunorum; HLU+GOL: Durocornovium?) Cirencester, Gloucestershire
Danum (AI; ND; RC: Daunoni; GOL: Denocestria) Doncaster
Deva (2PG2; AI; RC: Deva Victris; GOL: Cestria), Castra Legionis Chester, Cheshire
Dubris (AI; ND; RC; GOL: Dorobernium, Dovoria, Dovera) Douvres, Kent
Dunelmum (GOL: Duremum), Dunelm Durham
Durnovaria (AI: Durononvaria; GOL: Dornovaria, Durnium, Dorciniae, Dorcestria) Dorchester, Dorset
Durobrivae (AI: Durobrivis; RC: Durobrabis; GOL: Durobrevae, Rossa) Rochester, Kent
Durocobrivis (AI) Dunstable, Bedfordshire
Durocornovium (AI: Durocornovio) Wanborough, near Swindon, Wiltshire
Duroliponte (AI; GOL: Camboricum, Cantabriga, Cantabrigia) Cambridge - Cantebrige - Grentebrige, Cambridgeshire
Durolitum (AI: Durolito; RC: Durcinate) Romford
Durovernum (2PG2: Daruernum; AI: Durovernon; RC: Duro auerno Cantiacorum; GOL: Duror verno, Durrovernum, Darvernum, Cantuaria) Cantorbéry (Canterbury)
Durovigutum (RC: Duro viguto; HLU+GOL: Durolipons, Durosipons) Godmanchester, Cambridgeshire
Eboracum (2PG2: Eborakon; AI: Eburacum, Eburaco; RC: Eburacum; GOL) York
Gariannum (ND: Gariannonor; GOL: Garianonum, Jarmuthum, Yarmutum, Yermutha) Burgh Castle - Great Yarmouth, Norfolk
Glevum (IA: Clevo; RC: Glebon Colonia; GOL: Clevum, Clanum, Claudia castra, Claudiocestria, Glocestria) Gloucester
Halifacium (GOL: Hortonium) Halifax
Isca Dumnoniorum (2PG2: Isca; AI; RC: Scadu Namorum; GOL) Exeter
Lactodurum (AI: Lactodor, Lactodoro; RC: Iacio Dulma; GOL) Towcester
Lemanis (AI; ND: Lemannis; RC; GOL) Lympne
Lindum (2PG2; AI: Lindo; RC: Lindum Colonia; GOL: Lincolia, Lincolinium, Lincolnium) Lincoln
Londinium (2PG2; AI; ND; RC: Londinium Augusti; GOL: Londoniarum, Lundunensis, Lundonia) Londres
Mamucium (RC: Mantio) Manchester
Mediolanum (2PG2; AI+RC: Mediolano) Whitchurch, Shropshire
Noviomagus (HD1851) Woodcote
Noviomagus Cantiacorum (AI: Noviomago) Crayford, Kent
Noviomagus Regnorum (2PG2: Magnus Portus, Noeomagus; AI: Regnus; RC: Navimago Regentium) Chichester - Cicestre - Cisseceaster, Sussex de l'Ouest
Oxonia (HLU: Oxonium; GOL: Athenae Anglorum, Calena, Isidis vadum) Oxford
Ratae Coritanorum (2PG2: Ratae; AI: Ratas, Ratis; RC: Rate Corion Eltauori, Ratae Corieltavorum; GOL: Leogara, Legrecestria) Leicester, Leicestershire
Sorviodunum (AI: Sorvioduni, Sorbiodoni; HLU+GOL: Sorbiodonum, Sarisberia), Searobyrig, Serasbyria, Saresberia Salisbury - Old Sarum, Wiltshire
Venta Belgarum (2PG2: Venta; AI; RC: Venta Velgarom; GOL: Vinda, Vindonia, Vintonia, Guintonium, Vincestria) Winchester
Verulamium (2PG2: Urolanium; AI: Verolamio, Verolami, Verolamo; RC; GOL: Verolamium, Virolanium) St Albans
Vindolanda (ND: Uindolana; RC: Vindolande; GOL: Vindolana) Chesterholm - Chesterholme, Northumberland
Viroconium (2PG2; AI: Urioconio, Viriconio; RC: Utriconion Cornoviorum; GOL: Uriconium, Urixonium) Wroxeter

Écosse

Nom latin Nom français
Andreanae (HLU: Kirkruel?, Reguli Fanum, Andreopolis; GOL: Sanctae Andreae Coenobium), Kirkrule, Kilrule St Andrews
Devana (2PG2; HLU: Aberdonia, Aberdona, Verniconam; GOL: Aberdonum, Aberdonium, Abredonia), Devanha Aberdeen
Dunedinum (BSH: Edinburgum, Edinum; GOL: Edimburgum, Edenburgum, Alata castra, Alatius burgus, Aneda, Puellarum castra) Édimbourg
Glascouium (GOL: Glascovia, Glascum, Glascua, Glasgua) Glasgow

Pays de Galles

Nom latin Nom français
Alabum Llandovery
Bangertium (GOL) Bangor
Blestium Monmouth
Bovium Cowbridge
Burrium Usk
Canovium Caerhun
Cicutio Pumsaint
Gobannium Abergavenny
Isca Silurum (AI: Isca, Iscae; RC: Isca Augusta; GOL: Isca Legio), Castra Legionis Caerleon
Moridunum Carmarthen
Mediomanum Caersws
Nidum Neath
Segontium (AI: Segontio; RC: Seguntio; GOL: Seguntium) Caernarfon
Venta Silurum Caerwent

Irlande

Nom latin Nom français
Eblana (2PG1; HLU; GOL: Dublana, Dublinum, Dublinia, Dublinium), Eblanda? Dublin

Abréviations et sources

  • TA : Tacite, La Vie d’Agricola (De uita Iulii Agricolae).
  • PG : Ptolémée, Géographie ; (« 2PG3 » signifie : livre II, chapitre 3). Ptolémée écrit en grec, on a donc latinisé les toponymes qu'il mentionne.
  • BSH : George Buchanan (1506-1582), Rerum Scoticarum Historia (1582) .
  • HLU : Johann Jacob Hofmann (1635-1706), Lexicon Universale.
  • HD1851 : rejeté par les historiens modernes mais vu dans ces documents de 1851 : [1] et [2] (bas de la page et haut de la suivante)
  • GOL: Johann Graesse, Orbis latinus : Lexikon lateinischer geographischer Namen des Mittelalters und der Neuzeit (1909). Travail méticuleux de chercheurs allemands, disponible en ligne. Les noms de pays, en allemand, sont tels qu'ils étaient en 1909.
  • A.L.F. Rivet and Colin Smith, The place-names of Roman Britain, Londres, 1979 ; repr. 1981.

Liens externes

  • Itinéraire d'Antonin
  • Buchanan, Rerum Scoticarum Historia
  • Graesse, Orbis Latinus
  • (en) Historical Directories, England and Wales, from 1750 to 1919
  • Hofmann: Lexicon Universale
  • (en) Noms de lieux latins en Grande-Bretagne et Irlande
  • (en) Notitia Dignitatum: The British Section
  • Noms de lieux en Europe
  • Ptolémée : Géographie
  • Carte romaine de la Grande-Bretagne
  • (en) Tacite : Agricola
  • (la) Tacite : Agricola (Latin)
v · m
Noms latins de villes
  • icône décorative Portail du Royaume-Uni