Anne Tjittes Reitsma

Anne Tjittes Reitsma
Anne Tjittes Reitsma
Geboortedatum 16 december 1806
Geboorteplaats Lemmer
Sterfdatum 1 april 1880
Sterfplaats Groningen
Nationaliteit Nederlands
Kinderen Johannes Reitsma
Kerkelijke functie
Kerkgenootschap Nederlandse Hervormde Kerk
Ambt predikant
Kerkelijke loopbaan
1830-1838 Oudemirdum
1838-1845 Roordahuizum
1845-1880 Groningen
Portaal  Portaalicoon   Christendom

Anne Tjittes Reitsma (Lemmer, 16 december 1806 - Groningen, 1 april 1880) was een Nederlandse predikant, theoloog en schrijver.

Biografie

Anne Tjittes Reitsma was de zoon van Trijntje Gerbens de Wind en Tjitte Stevens Reitsma.[1] Hij studeerde in Franeker (1824) en theologie in Utrecht (1826). In 1864 kreeg hij een (theologisch) eredoctoraat aan de Rijksuniversiteit Groningen.[2]

In 1830 werd hij beroepen als predikant in de hervormde gemeente te Oudemirdum.[3] In 1838 ging hij naar Roordahuizum[4] en van 1845 tot 1880 was hij predikant te Groningen.

Reitsma was gehuwd met Klaaske Noordenbos. Uit dit huwelijk werd in 1837 Johannes Reitsma geboren, de latere hoogleraar theologie.[5]

Reitsma behoorde tot de 'Groninger richting' in de Nederlandse Hervormde Kerk, en verhield zich kritisch tot de 'moderne theologie'.[6]

In de tijd dat hij in Roordahuizum stond behoorde hij tot de oprichters van het Fries Godgeleerd Gezelschap (1838). Hij werd secretaris van het gezelschap. Het (niet-officiële) motto van het gezelschap, 'De waarheid is in de vrijheid', is van Reitsma afkomstig.

Reitsma hield zich intensief met de natuurwetenschappen bezig. Een anonieme Engelse publicatie uit 1844, Vestiges of the Natural History of Creation, die veel later bleek te zijn geschreven door Robert Chambers, en die in 1849 door Johannes Hubertus van den Broek in het Nederlands was vertaald als Sporen van de natuurlijke geschiedenis der schepping, of schepping en voortgaande ontwikkeling van planten en dieren, onder den invloed en het beheer der natuurwetten veroorzaakte veel opschudding. Reitsma verzette zich fel tegen de gedachte van een "generatio spontanea", omdat deze in strijd was met het geloof in het scheppingswonder van God.[7] Ook de leer van Charles Darwin moest het ontgelden.

Voor het Friesch Genootschap van Geschied-, Oudheid- en Taalkunde hield Reitsma in 1873 twee lezingen over het Oera Linda boek.[8]

Bibliografie

Publicaties in Waarheid in Liefde

Reitsma publiceerde veel in Waarheid in Liefde, het "godgeleerd tijdschrift voor beschaafde christenen, naar de behoefte dezer dagen", waarvan hij van 1862 tot 1872 redactielid was.[9] Bijvoorbeeld:

  • 1849: 'Blik op de geschiedenis der opvoeding des menschdoms door God, ter aanwijzing, hoe God het zedelijk kwade zich laat ontwikkelen, voor Hij het uitroeit, en waarom Hij zoo handelt.' (p. 472f.)
  • 1853: 'Welk verband bestaat er tusschen het geloof in Jezus Christus en onze zaligheid?' (p. 7-46)
  • 1860: 'Over de velerlei oppositie tegen de Roomsch-Catholieke Kerk, kort voor den tijd der Hervorming. In: Waarheid in Liefde, 1860 - III, p. 487-582.[10]

Theologische boeken

  • [1856]: Armoede en christendom. s.l. : Uitgegeven voor rekening der Broederschap Phylactèrion.[11]
  • 1862: De Moderne Theologie. Beoordeeld uit het standpunt der moderne Natuur- en Wereldbeschouwing. Groningen : P. Noordhoff.[12]
    • zie ook: dr. L.H. Slotemaker (1862) – De voorlezingen van dr. A.T. Reitsma over de Moderne Theologie. Utrecht : J. Greven.[13]
    • en: Ottema, J. G. (1862). Open brief van Dr. J.G. Ottema aan Ds. A.T. Reitsma, over zijne beoordeeling van de moderne theologie. Leeuwarden: H. Kuipers.[14]

Bijdragen aan Album der Natuur

Tussen 1853 en 1879 leverde Reitsma in totaal ongeveer 50 bijdragen aan Album der Natuur, een Nederlands populairwetenschappelijk tijdschrift. Die bijdragen gingen over een breed scala van onderwerpen.[15] Bijvoorbeeld:

  • 1853: 12px Wikisource logo 'Over de ontdekking der kleine Planeten, gewoonlijk Asteroïden of Planetoïden genoemd,' zijn eerste bijdrage aan Album der Natuur, jaargang 1853, p. 97-112.[16]
  • 1854: 12px Wikisource logo 'Over de baan die de aarde rondom de zon beschrijft,' p. 33–60
  • 1856: 12px Wikisource logo 'Over het meer Takht-i-Soleiman en den heuvel Zindan-i-Soleiman, in het noordelijk gedeelte van Medie,' jaargang 1856, p. 84–94
  • 1866: 'De blaauwe grot van Capri,' p. 253-255.[17]
  • 1867: 'De zandwesp' (Bembex ciliata).[18]

Externe link

  • A.T. Reitsma in biografischportaal.nl

Voetnoten

  1. ↑ Dr. A.T. Reitsma, genealogy. "Saved from the Flood" - Oera Linda studies (2 september 2018). Gearchiveerd op 1 januari 2022. Geraadpleegd op 19 april 2020. (bevat een kwartierstaat van Reitsma). Kalma 1978 zegt: zoon van Trijntje Gurbens en Tjitte Reitsma.
  2. ↑ Kalma 1978.
  3. ↑ Reitsma deed zijn intreerede den 22 Augustus en nam, verroepen naar Roordahuizum, afscheid den 22 Julij 1838.. Spanvis. Gearchiveerd op 11 juli 2021. Geraadpleegd op 19 april 2020.
  4. ↑ A. Tuinhout, Nederlands Hervormde gemeente Roordahuizum, 1557-1993. Historisch Centrum Leeuwarden (2016). Gearchiveerd op 1 januari 2022. Geraadpleegd op 19 april 2020.
  5. ↑ over de zoon Johannes (en ook iets over de vader): M.A. Gooszen, Levensbericht van Johannes Reitsma. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 1904 (dbnl) (1904). Gearchiveerd op 17 april 2021. Geraadpleegd op 19 april 2020.
  6. ↑ Leeuwenburgh 2009, p. 89.
  7. ↑ Leeuwenburgh 2009, p. 91.
  8. ↑ The Reitsma lectures of 1873. "Saved from the Flood" - Oera Linda studies (2 september 2018). Gearchiveerd op 1 januari 2022. Geraadpleegd op 19 april 2020. (bevat Nederlandstalige transcripties van krantenberichten). en zie ook: mededeling van het Friesch Genootschap voor Geschied-, Oudheid- en Taalkunde in Google Books.
  9. ↑ titel. Rutgers Van der Loeff. Geraadpleegd op 20 april 2020. en Omslag Waarheid in Liefde 1862-I. Delpher. Geraadpleegd op 20 april 2020. en Omslag Waarheid in Liefde 1872-IV. Delpher. Geraadpleegd op 20 april 2020.
  10. ↑ Reitsma 1860: digitale kopie in Delpher.
  11. ↑ Reitsma [1856]: OCLC 824963909; digitale kopie in Google Books.
  12. ↑ Reitsma 1862: OCLC 64964480 64964480, digitale kopie in HathiTrust Digital Library.
  13. ↑ Slotemaker 1862: digitale kopie in Delpher.
  14. ↑ Ottema 1862: OCLC 64887559.
  15. ↑ Tussen 1853 en 1863 ca. 14 bijdragen: register Album der Natuur 1852-1863. BHL. Geraadpleegd op 20 april 2020. Tussen 1864 en 1879 ca. 36 bijdragen: register Album der Natuur 1864-1879. natuurtijdschriften.nl. Gearchiveerd op 11 november 2020. Geraadpleegd op 20 april 2020.
  16. ↑ Reitsma 1853: OCLC 945506586
  17. ↑ Reitsma 1866: OCLC 945506523, digitale kopie in natuurtijdschriften.nl. Gearchiveerd op 9 november 2021.
  18. ↑ Reitsma 1867: OCLC 945506501, digitale kopie in natuurtijdschriften.nl. Gearchiveerd op 9 november 2021.

Bronnen

  • J.J. Kalma (1978) – 'Reitsma, Anne Tjittes,' in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 1, p. 276
  • Leeuwenburg, Bart (2009). Darwin in Domineesland. Een reconstructie van de wijze waarop geleerde Nederlanders Darwins evolutietheorie filosofisch beoordeelden, 1859-1877. Vantilt, Nijmegen. ISBN 9789460040184. (diss.)
Bibliografische informatie