Dasypodidae

Dasypodidae
Negenbandgordeldier (Dasypus novemcinctus)
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Mammalia (Zoogdieren)
Superorde:Xenarthra
Orde:Cingulata (Gordeldierachtigen)
Familie
Dasypodidae
Gray, 1821
Typegeslacht
Dasypus Linnaeus, 1758
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Zoogdieren

Dasypodidae is een familie van zoogdieren uit de orde van de gordeldierachtigen (Cingulata). De wetenschappelijke naam van de familie werd in 1821 gepubliceerd door John Edward Gray.[1][2] De familie telt 8 levende soorten in 1 geslacht.[3] De meesten hiervan leven alleen in Zuid-Amerika, maar 1 soort leeft ook in Noord- en Midden-Amerika.

Indeling

Moderne gordeldieren werden traditioneel allemaal tot deze familie gerekend, maar er bestond onzekerheid over de positie van de uitgestorven glyptodonten (Glyptodontinae). Deze werden traditioneel werden beschouwd als basale gordeldierachtigen, buiten deze familie. Er werd gespeculeerd dat de bestaande familie Dasypodidae parafyletisch zou kunnen zijn op basis van morfologisch bewijs.[4][5][6][7] In 2016 bleek uit een analyse van het mtDNA van Doedicurus dat dit glyptodontengeslacht in feite genesteld was in de clade van de moderne gordeldieren. Het bleek een zustergroep van een clade bestaande uit Chlamyphorinae en Tolypeutinae.[8][2] Om deze reden werden alle nog levende gordeldieren behalve Dasypus verplaatst naar een nieuwe familie: Chlamyphoridae. Hierna omvatte de familie Dasypodidae dus nog maar één levend geslacht: Dasypus.

Hieronder vindt u de taxonomische indeling van de nog levende soorten in deze familie.[3]

Levende soorten

Fossiele geslachten

  • † Geslacht Acantharodeia
  • † Geslacht Amblytatus
  • † Geslacht Anadasypus
  • † Geslacht Archaeutatus
  • † Geslacht Astegotherium
  • † Geslacht Barrancatatus
  • † Geslacht Chasicotatus
  • † Geslacht Chorobates
  • † Geslacht Coelutaetus
  • † Geslacht Eocoleophorus
  • † Geslacht Epipeltecoelus
  • † Geslacht Eutatus
  • † Geslacht Hemiutaetus
  • † Geslacht Isutaetus
  • † Geslacht Lumbreratherium
  • † Geslacht Macrochorobates
  • † Geslacht Mazzoniphractus
  • † Geslacht Meteutatus
  • † Geslacht Nanoastegotherium
  • † Geslacht Parastegosimpsonia
  • † Geslacht Pedrolypeutes
  • † Geslacht Pliodasypus
  • † Geslacht Prodasypus
  • † Geslacht Proeutatus
  • † Geslacht Propraopus
  • † Geslacht Prostegotherium
  • † Geslacht Pucatherium
  • † Geslacht Punatherium
  • † Geslacht Riostegotherium
  • † Geslacht Stegosimpsonia
  • † Geslacht Stegotherium
  • † Geslacht Stenotatus
  • † Geslacht Utaetus
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Gardner, A.L. (2005). "Order Cingulata". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M (eds.) Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 94-95. ISBN 978-0-8018-8221-0.
  2. ↑ a b Gillian C. Gibb (2016). Shotgun Mitogenomics Provides a Reference Phylogenetic Framework and Timescale for Living Xenarthrans. Molecular Biology and Evolution 33 (3): 621–642. PMID 26556496. PMC 4760074. DOI: 10.1093/molbev/msv250.
  3. ↑ a b Mammal Diversity Database (2023). Mammal Diversity Database (Version 1.11) [Data set]. Zenodo. DOI: 10.5281/zenodo.7830771. Geraadpleegd op 28-08-2023.
  4. ↑ Simpson, G. G. (1945). The principles of classification and a classification of mammals. Bull. Amer. Museum Nat. History., 85.
  5. ↑ Grassé, P. P. (1955). Ordre des édentés. Traité de zoologie 17 (2): 1182–1246.
  6. ↑ Engelmann, G. F. (1985). The phylogeny of the Xenarthra. The evolution and ecology of armadillos, sloths, and vermilinguas. Smithsonian Institution Press, Washington, DC, 51-64.
  7. ↑ Wible, J. R. (2006). 6 The Phylogeny of Living and Extinct Armadillos (Mammalia, Xenarthra, Cingulata): A Craniodental Analysis. Amniote Paleobiology: Perspectives on the Evolution of Mammals, Birds, and Reptiles: University of Chicago Press, Chicago, IL, 153-198.
  8. ↑ Delsuc, F. (22 februari 2016). The phylogenetic affinities of the extinct glyptodonts. Current Biology 26 (4): R155–R156. PMID 26906483. DOI: 10.1016/j.cub.2016.01.039.
· · Sjabloon bewerken
Geslachten en soorten van gordeldierachtigen (Cingulata): families Chlamyphoridae en Dasypodidae
Cabassous:Midden-Amerikaans kaalstaartgordeldier (C. centralis) · Chacokaalstaartgordeldier (C. chacoensis) · Cabassous squamicaudis · Groot kaalstaartgordeldier (C. tatouay) · Zuidelijk kaalstaartgordeldier (C. unicinctus)
Calyptophractus:Burmeistergordelmol (C. retusus)
Chaetophractus:Klein behaard gordeldier (C. vellerosus) · Bruinbehaard gordeldier (C. villosus)
Chlamyphorus:Gordelmol (C. truncatus) ·
Dasypus:Dasypus beniensis · Kapplergordeldier (D. kappleri) · Dasypus mazzai · Negenbandgordeldier (D. novemcinctus) · Dasypus pastasae · Harig gordeldier (D. pilosus) · Savannegordeldier (D. sabanicola) · Zevenbandgordeldier (D. septemcinctus)
Euphractus:Zesbandgordeldier (E. sexcinctus)
Priodontes:Reuzengordeldier (P. maximus)
Tolypeutes:Kogelgordeldier (T. matacus) · Driebandgordeldier (T. tricinctus)
Zaedyus:Dwerggordeldier (Z. pichiy)