Futurologie

Op school – Frankrijk in het jaar 2000. Afkomstig uit de tekeningenreeks En L'An 2000, getekend omstreeks 1900.[1]

Futurologie is de wetenschap die zich bezighoudt met onderzoek naar de toekomst.[2]

In deze wetenschap draait het om verwachtingen van toekomstige toestanden en ontwikkelingen, gebaseerd op wetenschappelijke gegevens omtrent de loop van het verleden, bijvoorbeeld evolutie en geschiedenis, en vooral van de huidige stromingen en technologische ontwikkelingen.[3]

Sciencefiction en futurologie

Futurologie dient te worden onderscheiden van sciencefiction. Sciencefiction is een artistiek genre. Futurologie is, eenvoudig geformuleerd, een kansberekening van toekomstscenario's. Dergelijke toekomstscenario's kunnen uiteraard tot de verbeelding spreken. Sciencefiction kan helpen om het begrip van mogelijke toekomstscenario's onder de aandacht te brengen.[4]

Een voorbeeld van sciencefiction waarin verwachtingen ten aanzien van de toekomst een grote rol spelen is het boek 1984 van George Orwell.[5] Een voorbeeld van een futurologisch werk is Homo Deus van Yuval Noah Harari.[6] H.G. Wells, ook wel bekend als de grondlegger van sciencefiction, schreef naast sciencefiction ook non-fictie. Zijn werk was mede een bron voor de latere Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.[7]

Methodologie

Het vakgebied van de futurologie behelst een methodologische benadering met variabele factoren. Deze variabelen zijn doorgaans onder te verdelen in sociale, technische, economische, milieugerelateerde en politieke ontwikkelingen.[8] Deze historische en huidige variabelen worden vervolgens met mogelijke toekomstige disruptors (verstoorders) aangevuld. Met het combineren en doorrekenen van allerlei variabelen via computermodellen wordt de basis voor een voorspelling onderbouwd. In deze voorspellingen wordt er rekening gehouden met de kans dat iets gebeurt en de impact die een gebeurtenis kan hebben.[9]

Futurologie in Nederland

Een bekende futuroloog in Nederland, tevens o.a. socioloog en politicus, was Fred Polak (1907-1985).[10] Een bekende publicatie is De grenzen aan de groei (The Limits to Growth: a global challenge), een rapport van de Club van Rome uit 1972.

Volgens een artikel van de VPRO waren er in 2018 in Nederland naar schatting meer dan tienduizend mensen professioneel met toekomst voorspellen bezig. Het gaat om planners en strategen die werkzaam zijn binnen overheid en bedrijven, een paar honderd trendwatchers en een tiental futurologen.[2]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ (en) A 19th-Century Vision of the Year 2000. The Public Domain Review. Gearchiveerd op 26 juni 2023.
  2. ↑ a b Hans van Wetering, Futurologie heeft de toekomst. VPRO (5 december 2018). Gearchiveerd op 31 januari 2023.
  3. ↑ Futurologie. Ensie (9 maart 2021). Gearchiveerd op 2 december 2022.
  4. ↑ Science Fiction Studies Charles Elkins, DePauw, Maart 1979. Gearchiveerd op 7 december 2022.
  5. ↑ Orwell on the Future New Yorker, 10 juni 1949. Gearchiveerd op 19 juni 2023.
  6. ↑ His best-selling history of mankind has gripped everyone from Obama to our own Chris Evans. But it’s what Yuval Noah Harari says about our future (and how our bodies will soon merge with machines) that’ll blow your mind Daily Mail, 8 juli 2017. Gearchiveerd op 6 december 2022.
  7. ↑ HG Wells: A visionary who should be remembered for his social predictions, not just his scientific ones Independent, 22 september 2016 (gearchiveerd)
  8. ↑ STEEP analysis as a tool for building technology roadmaps ResearchGate, Oktober 2011
  9. ↑ Technological Forecasting and Social Change ScienceDirect juli 2011. Gearchiveerd op 7 augustus 2022.
  10. ↑ Chriet Titulaers voorganger waarschuwde voor de toekomst Trouw, 28 april 2017