Zelfportretten van Rembrandt

De zelfportretten van Rembrandt vormen een belangrijk deel van het omvangrijke oeuvre van de 17e-eeuwse Nederlandse schilder Rembrandt van Rijn.

Geschiedenis

Rembrandt portretteerde zichzelf gedurende een periode van ongeveer veertig jaar bijna honderdmaal, op zo'n 50 schilderijen, 32 etsen en 7 tekeningen. Door middel van de zelfportretten kon hij zich oefenen in gelaatsuitdrukkingen en lichtval, waarbij hij soms een rollenspel speelde en zich uitdoste in bijzondere kostuums of met opvallende attributen. Het laatste geschilderde zelfportret toont Rembrandt op 63-jarige leeftijd en kwam tot stand in het jaar van zijn overlijden, 1669. De meeste etsen dateren uit de periode 1628-1630, toen hij nog in Leiden woonde; de laatste ets is van 1648.^[1]

Zoals bij meer werk van Rembrandt, bestaat over de authenticiteit van sommige zelfportretten enige onzekerheid. Enkele worden toegeschreven aan de schilder dan wel zijn atelier.^[2]

Aan enkele afgebeelde zelfportretten hieronder is een zelfstandig artikel gewijd. De titel van het werk is in dat geval een link naar het betreffende artikel.

Zelfportretten (selectie), chronologisch

Schilderijen

Zelfportret, ca. 1628, geschilderd op 22-jarige leeftijd, mede als clair-obscur-studie, Rijksmuseum Amsterdam
De lachende Rembrandt, ca. 1628, herontdekt in 2008,^[3] J. Paul Getty Museum, Los Angeles
Zelfportret, 1629, Alte Pinakothek, München
Zelfportret, ca. 1629, Indianapolis Museum of Art, Indianapolis
Zelfportret met halsberg, ca. 1629, Germanisches Nationalmuseum, Neurenberg
Zelfportret met gevederde baret, 1629, Isabella Stewart Gardner Museum, Boston
Zelfportret, 1630, Nationalmuseum, Stockholm
Zelfportret (onzeker), ca. 1630, Walker Art Gallery, Liverpool
Zelfportret in oosterse kleding met poedel, 1631 of later, de hond werd toegevoegd in 1632 of 1633, Petit Palais, Parijs
Zelfportret met breedgerande hoed (ook: Zelfportret als burger), 1632, The Burrell Collection, Glasgow
Zelfportret met hoed, 1632, sinds 2005 in bezit van M.C.A. (Louis Reijtenbagh)
Zelfportret, blootshoofds, 1633, Louvre, Parijs
Zelfportret met baret en gouden ketting, 1633, Louvre, Parijs
Zelfportret met fluwelen baret en gouden ketting (onzeker, eertijds toegeschreven aan Govert Flinck), 1633-1636, Gemäldegalerie, Berlijn
Portret van een jongeman, 1634, Uffizi, Florence
Zelfportret met baret, 1634, Gemäldegalerie, Berlijn
Zelfportret, 1634, privéverzameling (Wynn Collection), Las Vegas
Zelfportret (onzeker, waarschijnlijk Rembrandts atelier, eerder toegeschreven aan Govert Flinck), 1635, Buckland Abbey, Devon
Zelfportret als de verloren zoon (of Zelfportret met Saskia), ca. 1635, Staatliche Kunstsammlungen Dresden
Zelfportret (onzeker), ca. 1635, Museu de Arte de São Paulo
Zelfportret met baret (onzeker), ca. 1636-38, Norton Simon Museum, Pasadena
Zelfportret met baret, bontkraag en twee gouden kettingen, ca. 1637, Wallace Collection, Londen
Zelfportret met een architectonische achtergrond (of Rembrandt met baret op een architectonische achtergrond), ca. 1637, Louvre, Parijs
Zelfportret op 34-jarige leeftijd, 1640, in klederdracht van ruim een eeuw ervoor, National Gallery, Londen
Zelfportret (Self-Portrait in a Flat Cap), 1642, Britse Koninklijke Collectie
Zelfportret met baret en twee gouden kettingen, ca. 1642 (1640-1645), Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid
Zelfportret met baret en rode mantel, ca. 1645 (1643-1648), Staatliche Kunsthalle Karlsruhe
Groot zelfportret, 1652, Kunsthistorisches Museum, Wenen
Zelfportret, 1654, Schloss Wilhelmshöhe, Kassel
Zelfportret met baret, ca. 1657, Kunsthistorisches Museum, Wenen
Zelfportret, 1658, Frick Collection, New York
Zelfportret, 1659, National Gallery of Art, Washington
Zelfportret met baret en opstaande kraag, ca. 1659, Scottish National Gallery, Edinburgh
Zelfportret (onvoltooid), ca. 1659, Musée Granet, Aix-en-Provence
Zelfportret, 1660, Metropolitan Museum of Art, New York
Zelfportret aan de ezel, 1660, Louvre, Parijs
Zelfportret als de apostel Paulus, 1661, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret als Zeuxis, ca. 1663, een van de twee portretten van de linkergezichtshelft, Wallraf-Richartz-Museum, Keulen
Zelfportret met twee cirkels, 1665-1669, Kenwood House, Londen
Zelfportret, 1668 of 1669, Uffizi, Florence
Zelfportret, 1669, Mauritshuis, Den Haag
Zelfportret op 63-jarige leeftijd, 1669, het jaar van zijn overlijden, National Gallery, Londen

Etsen

Zelfportret, luisterend, naar voren geleund, 1626-1630, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret naar voren leunend: buste, 1626-1630, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met brede neus, kader met pen in bruin, 1626-1630, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met hoofddeksel van bont, in ovaal kader: buste, 1627-1631, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret, ca. 1629, British Museum, Londen
Zelfportret, blootshoofds: buste, ruw geëtst, 1629, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met krullend haar en witte kraag, 1628-1632, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met baret en opengesperde ogen, 1630, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met open mond, alsof schreeuwend: buste, geretoucheerd met pen in bruin, 1630, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met bontmuts: buste, 1630, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met verbaasde blik, 1630, Rembrandthuis, Amsterdam
Zelfportret met gefronst voorhoofd: buste, 1630, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met dikke bontmuts: buste, 1631, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met hoed met slappe rand en geborduurde mantel, kader met pen in bruin, 1631, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met naar voren getrokken pet, 1629-1633, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met lange, verwarde haardos: alleen de kop, ets en burijn, 1629-1633, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met baret en halsdoek, het gezicht in de schaduw: buste, 1633, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met geheven zwaard, 1634, Montgomery Museum of Fine Arts, Montgomery
Zelfportret (?) met gepluimde baret, de hand leunend op een sabel, 1634, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met pet, 1632-1636, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met Saskia, 1636, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met gepluimde fluwelen baret, 1638, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret met de onderarm leunend op een stenen dorpel, 1639, National Gallery of Art, Washington
Zelfportret, ca. 1642, Künstlerhaus, Wenen
Zelfportret met baret en bewerkte mantel, 1640-1644, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret van Rembrandt, etsend bij een raam, 1648, Rijksmuseum Amsterdam

Tekeningen

Zelfportret, pen in bruine inkt, penseel in grijs op papier, 1628-1629, Rijksmuseum Amsterdam
Zelfportret, ca. 1628, British Museum, Londen
Zelfportret, rood krijt op papier, ca. 1637, National Gallery of Art, Washington
Zelfportret (onzeker), na 1652, Rembrandthuis, Amsterdam
Zelfportret, pen in bruine inkt, ca. 1657-1660, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

Literatuur

Rembrandt zelf. Zwolle, 1999 (tentoonstellingscatalogus Den Haag/Londen, 1999-2000).

Externe link

(en) Corpus IV: Self Portraits (pdf, 328 MB) van het Rembrandt Research Project

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Zelfportretten, Museum Het Rembrandthuis
↑ De referentie voor de toekenning van werken aan Rembrandt is: Ernst van de Wetering, A Corpus of Rembrandt Paintings. Volume VI: Rembrandt’s Paintings Revisited, A Complete Survey. Dordrecht, 2014 (Rembrandt Research Project).
↑ E. van de Wetering, 'Rembrandt laughing, ca. 1628 – a painting resurfaces' in: Kroniek van het Rembrandthuis 2007