Autograf Abrahama Ostrzegi na nagrobku Róży Orzech na cmentarzu żydowskim w WarszawieZakuty w skale – przykład rzeźby symbolicznej na grobie Jana Sieroty w Warszawie
Abraham Ostrzega (ur. 1889 w Okuniewie, zm. około 25 sierpnia 1942 w Treblince) – polski rzeźbiarz żydowskiego pochodzenia.
Początkowo tworzył rzeźby portretowe i symboliczne. Z tego okresu jego twórczości pochodzą Macierzyństwo (1923, rzeźba wyróżniona I nagrodą na wystawie Salon Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w styczniu 1924), Majmonides (1925, obecnie w zbiorach Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie) oraz Prorok (1924). Później zajmował się też rzeźbą pomnikową. Zaprojektował m.in. pomnik Ludwika Zamenhofa dla Białegostoku (1931). Projektował dekoracje teatralne, a w latach 30. XX wieku prowadził wraz z Władysławem Weintraubem przy ul. Mylnej 9a w Warszawie Atelier Zdobnictwa Artystycznego. Wystawiał swe dzieła w Warszawie, Łodzi, Lublinie i Paryżu.
Nagrobek Ruty-Racheli Akawie w Łodzi
Największą sławę zyskał jednak jako twórca rzeźby sepulkralnej. Nagrobki jego autorstwa ustawiane były głównie w Warszawie, lecz także w Łodzi (nagrobki Stanisława Heymana i Ruty-Racheli Akawie[1]) oraz w Grodnie (nagrobek poety Lejba Najdusa). Jego nowatorskie podejście, wyrażające się w ekspresjonistycznych, symbolicznych i geometrycznych formach nawiązujących do dawnej sztuki żydowskiej, a także rzeźby figuralne ocierające się lub wręcz łamiące religijne zakazy ukazywania twarzy ludzkiej, zyskało mu uznanie wśród kół postępowych, a wrogość u ortodoksów. Ci ostatni zmuszali wielokroć Ostrzegę do zmiany lub usuwania już wykonanych nagrobków i niejednokrotnie niszczyli lub uszkadzali te obrażające ich uczucia religijne.
Większość jego dzieł uległa zniszczeniu podczas II wojny światowej. Zachowało się jednak około 60 pomników na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, m.in.:
↑Dziewczyna z cmentarza w Łodzi. ewamaria2013, 2015-06-02. [dostęp 2018-04-24].
↑Grób Zygmunta Bychowskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑Grób Reginy Handelsman w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑Grób Aleksandra Hochgemain-Homańskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑Grób Józefa Izbickiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑Grób Magnusa Kryńskiego w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑Grób Hirsza Dawida Nomberga w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
↑Grób Estery Pave w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
↑Grób Adolfa Peretza w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
↑Grób Ezjasza Tenenbauma w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
Bibliografia
Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. 2. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 277-278. ISBN 83-72551-75-8.
Linki zewnętrzne
Abraham Ostrzega, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2009-10-12].
Abraham Ostrzega – więzień T2 na stronie Muzeum Treblinka