Amfora panatenajska
Amfora panatenajska – typ amfory wytwarzany specjalnie z okazji poświęconych bogini Atenie Igrzysk Panatenajskich, odbywających się w Atenach od 566 roku p.n.e.[1][2]
Amfory panatenajskie jako szczególny typ wytwarzano w okresie od VI do IV wieku p.n.e.[3], (według innych źródeł do II wieku p.n.e.)[1][2]. Ich kształt i ozdoby były ściśle określone, regulowane precyzyjnymi przepisami i nie zmieniały się przez długi czas mimo rozwoju technik malarstwa wazowego. Amfory te miały wysokość 60 cm (choć mogły też osiągać ponad 100 cm)[3] i zdobiono je wyłącznie w stylu czarnofigurowym[1].
Odznaczały się charakterystyczną dekoracją umieszczaną w dwu metopach na brzuścu[1]. Po jednej stronie wazy zawsze malowano Atenę stojącą w pełnym uzbrojeniu pomiędzy dwiema kolumnami doryckimi, na których kapitelach stały koguty. Wzdłuż kolumn biegł okolicznościowy napis po grecku „z igrzysk Ateny” oraz często wypisane było imię archonta eponima[3], pozwalające datować ten fakt. Po drugiej stronie naczynia wyobrażano sceny sportowe odnoszące się najprawdopodobniej do dyscypliny, w jakiej amfora miała stanowić nagrodę dla zwycięzcy[1]. Do naszych czasów zachowały się liczne naczynia tego typu.
Amfory panatenajskie, napełniane oliwą najwyższej jakości ze świętego gaju Ateny[1], były nagrodą wręczaną zwycięzcom w poszczególnych dyscyplinach sportowych[1]. Najwięcej otrzymywał zwycięzca w wyścigu rydwanów dwukonnych – 140 amfor, mniej triumfator w biegu młodzieńców – 50, natomiast najlepsi w boksie, w zależności od wieku – 30 lub 40.
 | Zobacz multimedia związane z tematem: Amfory panatenajskie |
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Słownik terminologiczny sztuk pięknych (red. Krystyna Kubalska-Sulkiewicz). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
- ↑ a b Sztuka świata. T. 18: Słownik terminów (L–Ż) (red. Małgorzata Jendryczko). Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, ISBN 978-83-213-4727-1.
- ↑ a b c Encyklopedia sztuki starożytnej, dz. cyt.
Bibliografia
- Wielka historia świata. Tom 3: Świat okresu cywilizacji klasycznych (red. Aleksander Krawczuk). Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 119, ISBN 83-85719-84-9.
- Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa – Azja – Afryka – Ameryka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 456, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF)
- Alfred Twardecki: Słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu. Warszawa: Unia Wydawnicza „Verum”, 1998, s. 152, ISBN 83-85921-75-3.
- p
- d
- e
Ceramika starożytnej Grecji
| Naczynia na wino | |
|---|---|
| Naczynia na wodę | |
| Naczynia do mieszania |
|
| Do gotowania |
|
| Zastawa stołowa | |
| Na wonności, substancje oleiste; weselne |
|
| Ceramika rytualna | |
| Przechowywanie i inne | |
| Inne | |
| Techniki |
|
| Malarstwo wazowe |
|
Encyklopedia internetowa (rodzaj ceramiki w starożytnej Grecji):
- PWN: 3953755
