Andreas Karlstadt

Andreas Bodenstein z Karlstadt, portret z lat 1541/1542

Andreas Rudolph Bodenstein von Karlstadt, znany powszechnie jako Andreas Karlstadt (ur. w 1486 w Karlstadt, zmarł 24 grudnia 1541 w Bazylei) – niemiecki teolog protestancki z okresu reformacji.

Życiorys

Karlstad studiował w Erfurcie i Kolonii. W 1510 został doktorem teologii na Uniwersytecie w Wittenberdze. W tym samym roku został archidiakonem i przełożonym wydziału teologii. Brał udział w przyznawaniu Marcinowi Lutrowi stopnia doktora. W latach 1515–1516 studiował prawo kanoniczne i prawo świeckie w Rzymie. Poparł hasła Marcina Lutra, brał udział w dyspucie lipskiej, a podczas jego pobytu na zamku Wartburg realizował hasła reformacji w Wittenberdze.

W roku 1520 w swoim dziele De Canonicis Scripturis Libellus jako pierwszy z teologów okresu reformacji odrzucił księgi deuterokanoniczne jako niekanoniczne[1].

Wprowadził Wieczerzę Pańską pod obiema postaciami, potępiał kult relikwii, posągów i obrazów. Wystąpienie Karlstadta wywołało rozwój radykalnych nurtów reformacji i doprowadziło do tumultów. Sytuację uspokoił Marcin Luter. Karlstadt zerwał z Lutrem i dołączył do ruchu anabaptystów. Jednak podczas wojny chłopskiej chronił się w domu Lutra przez osiem tygodni. Następnie udał się do Szwajcarii, gdzie był kaznodzieją. Zmarł w 1541 w Bazylei wskutek epidemii dżumy.

Karlstad w przeciwieństwie do Lutra popierał memorializm (pogląd o jedynie symbolicznej obecności Chrystusa w Eucharystii) i odrzucał chrzest dzieci. Był ikonoklastą. W przeciwieństwie do Lutra, opowiadał się także za odrzuceniem niedzieli i powrotem do biblijnego sabatu, czyli soboty[2].

Dzieła

  • De Canonicis Scripturis Libellus (1520)

Przypisy

Zobacz w Wikiźródłach hasło Carlstadt Andrzej w Encyklopedii Kościelnej
  1. Rajmund Pietkiewicz: Pismo Święte w języku polskim w latach 1518–1638. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Filologiczny, 2002, s. 28.
  2. Frank M. Walker: Why the Protestant Reformation Failed!. yashanet.com. [dostęp 2014-01-06]. (ang.).
  • ISNI: 0000000006563649, 0000000115528922
  • VIAF: 168765448
  • LCCN: n84100126
  • GND: 118560239
  • LIBRIS: wt7bh2kf5mfsqjk
  • BnF: 12215584f, 11970545n
  • SUDOC: 027723720
  • NLA: 35749972
  • NKC: skuk0003343
  • NTA: 068211147
  • BIBSYS: 90398444
  • PLWABN: 9810630519105606
  • NUKAT: n2005144663
  • J9U: 987007349749005171
  • CANTIC: a10442005
  • WorldCat: lccn-n84100126
  • Britannica: biography/Andreas-Rudolf-Bodenstein-von-Carlstadt
  • Treccani: andrea-carlostadio
  • Universalis: carlstadt-andreas-rudolf-bodenstein-dit-andreas
  • NE.se: andreas-bodenstein-von-karlstadt
  • SNL: Andreas_Bodenstein_von_Karlstadt