Béla Lugosi

Ten artykuł od 2023-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Béla Lugosi

Béla Lugosi (1912)

Imię i nazwisko

Béla Ferenc Dezső Blaskó

Data i miejsce urodzenia

20 października 1882
Lugoj

Data i miejsce śmierci

16 sierpnia 1956
Los Angeles

Zawód

aktor

Współmałżonek

Ilona Szmick
(1917–1920; rozwód)
Ilona von Montagh (1921–1924; rozwód)
Beatrice Weeks (1929–1929; rozwód)
Lillian Arch
(1933–1953; rozwód)
Hope Lininger (1955–1956; jego śmierć)

Lata aktywności

1902–1956

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Béla Lugosi (właśc. Béla Ferenc Dezső Blaskó; ur. 20 października 1882 w Lugoj, zm. 16 sierpnia 1956 w Los Angeles) – węgiersko-amerykański aktor filmowy i teatralny, wiązany przede wszystkim ze stworzonym przez siebie klasycznym wizerunkiem wampira Draculi.

Życiorys

Urodził się w Lugos w Banacie, na południe od Transylwanii, w Austro-Węgrzech (obecnie Lugoj w Rumunii) jako najmłodsze z czworga dzieci bankiera. Od miasta Lugos wziął później pseudonim artystyczny. Lugosi rozpoczął karierę jako aktor teatralny w kilku sztukach Shakespeare’a. Podczas I wojny światowej służył w piechocie armii austro-węgierskiej. W 1919 wyemigrował z Węgier do Niemiec, a w 1921 do Stanów Zjednoczonych, gdzie rozpoczął karierę w filmie.

Sławę przyniosła mu tytułowa rola wampira, księcia Draculi, w filmie Toda Browninga Dracula z 1931, bazującym na powieści Brama Stokera. Film odniósł sukces, a wizerunek wampira stworzony przez Lugosiego stał się klasyczny dla horroru oraz kultury masowej. Jednocześnie, wraz z kolejnymi filmami, jak Biały zombie i Scared to Death, Lugosi został zaszufladkowany jako aktor horrorów, wraz ze swoim wizerunkiem stworzonym w Draculi. Wraz ze spadkiem popularności, związanym z brakiem nowych ról, uzależnił się od morfiny. Rolę Draculi zagrał jeszcze w filmie Abbott i Costello spotykają Frankensteina z 1948.

W latach 50. ponownie zaczął grać w licznych, lecz mało ambitnych horrorach, obsadzany przez wielbiciela jego wizerunku, Eda Wooda, w rolach szalonych naukowców lub wampirów. Te role zainspirowały m.in. muzyków gothrockowego zespołu Bauhaus, którzy swój pierwszy singel zatytułowali „Bela Lugosi’s Dead” (pol. Bela Lugosi nie żyje). Ostatni film z jego udziałem, Plan dziewięć z kosmosu Wooda, pojawił się już po jego śmierci.

Lugosi zmarł 16 sierpnia 1956 na zawał mięśnia sercowego w swoim domu, w Los Angeles. Zgodnie z życzeniem rodziny (czwartej żony i syna), pochowany został w stroju wampira, w którym występował w filmie Dracula.