Cecenowo

Ten artykuł od 2013-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Cecenowo

wieś
Dwór w Cecenowie von Zitzewitzów
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	słupski
Gmina	Główczyce
Liczba ludności (2022)	338[2]
Strefa numeracyjna	59
Kod pocztowy	76-220[3]
Tablice rejestracyjne	GSL
SIMC	0744321
Położenie na mapie gminy Główczyce Cecenowo
Położenie na mapie Polski Cecenowo
Położenie na mapie województwa pomorskiego Cecenowo
Położenie na mapie powiatu słupskiego Cecenowo
54°38′34″N 17°32′31″E/54,642778 17,541944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Cecenowo (kaszb. Cécenowò, Cécnowò, Cecënowò lub też Cecenowò^[4], niem. Zezenow) – stara wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce przy drodze wojewódzkiej nr . W kierunku północnowschodnim od Cecenowa znajduje się rezerwat przyrody Las Górkowski.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Nazwa

Nazwa, wzmiankowana po raz pierwszy w formie Cezanowo w 1229, ma pochodzenie słowiańskie i charakter dzierżawczy. Powstała przez dodanie do pomorskiej nazwy osobowej *Tetenъ (por. pol. Ciecierad).^[5]. Friedrich Lorentz odnotował formy nazwy w lokalnych gwarach słowińskich: Cė̂cenɵvo, Cė́cnɵvɵ wraz z nazwami mieszkańców: Cė̂cenɵvjȯu̯n : Cė́cnɵvjȯu̯n, Cė̂cenɵvjȯu̯nkă : Cė́cnɵvjȯu̯nkă^[6]. Niemiecka nazwa Zezenow jest adaptacją fonetyczną pierwotnej nazwy słowiańskiej^[5]. Polska nazwa Cecenowo w miejsce spodziewanej *Ciecienowo opiera się na wymowie słowińskiej^[5].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Cecenowò^[7].

Historia

Wieś wielodrożnica; pierwsza wzmianka znajduje się w dokumencie z 1249 roku wystawionym przez księcia Świętopełka, w którym nadaje osadę klasztorowi norbertanek w Żukowie. W 1510 roku majątek kupił od klasztoru Ewald von Massow. Po wygaśnięciu rodu w linii męskiej Cecenowo wróciło do klasztoru. Rok później po protestach rodziny, konwent klasztoru potwierdził sprzedaż i dobra powróciły do rodziny von Massow. W 1735 roku pożar od pioruna zniszczył kościół i sporo zagród. Od von Massowów kupił go w 1777 roku Moritz von Weyher z Janowic. W 1784 roku według Bruggemanna we wsi był folwark, owczarnia, kuźnia, łącznie 34 domy. Cecenowo utrzymywało też kaznodzieję. Miejscowość obok Główczyc była główną siedzibą Kaszubów. W 1842 roku odprawiano jeszcze często mszę w języku kaszubskim, a ostatnia miała miejsce w 1876 roku. Działali tu pastorzy Schimansky, Lorek, Ziegler, którzy badali społeczność kaszubską, choć nie zawsze byli przychylnie doń nastawieni. Po niespełna 20 latach majątek dostał się w ręce Caspara Wilhelma von Zitzewitza, który w latach 1812-1814 wybudował murowany dwór. Jego rozbudowa trwała do 1868 roku. Ostatnim właścicielem Cecenowa został w 1918 roku Wilhelm Zygfryd Otto Marcin von Zitzewiz, który gospodarzył tu do roku 1945. W 1939 roku poza majątkiem było 50 gospodarstw. Wieś była uprzemysłowiona: pracował tartak i gorzelnia; był tu hotel i zakłady rzemieślnicze wszystkich prawie branż oraz kilka sklepów.

Zabytki

• zespół dworsko-parkowy utworzono na początku XIX wieku, najstarsza część pałacu zbudowana została w początkach XVIII wieku na miejscu wcześniejszego drewnianego dworu, z którego pozostawiono belkę z datą 1687. Nad wejściem do starszej, parterowej części budynku, krytej czterospadowym dachem mansardowym^[8] z lukarnami znajduje się kartusz z herbem rodziny von Zitzewitz umieszczony w wolim oku. Budowla składa się z trzech części wyraźnie oddzielających się^[9]. W parku krajobrazowym otaczającym pałac zachowały się liczne drzewa pomnikowe: jodła, tulipanowiec (obumarły), jesion, buk, klon.
• kościół filialny w Cecenowie pw. Najświętszej Marii Panny został wybudowany w latach 1867-1868 po pożarze kościoła drewnianego. Kościół murowany znajduje się w innym miejscu niż jego poprzednik tzn. trochę wyżej. Fundamenty kościoła opierają się na głazach granitowych. Kościół to neogotycka jednonawowa budowla. W kościele znajdują się wspaniałe organy, wykonane przez B. Grüneberga w 1875 r^[10].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Cecenowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 528 .