Dynastia Angelosów

Dynastia Angelosów – bizantyński ród panujący w Cesarstwie Bizantyńskim w latach 1185-1204, Epirze 1204-1318, cesarstwie Tesaloniki 1227-1246 i Tesalii 1271-1318.

Historia

Pochodzili z arystokratycznej rodziny z Filadelfii, spokrewnionej z Komnenami. Doszli do władzy po niefortunnym panowaniu Andronika I Komnena. Ich panowanie w Bizancjum charakteryzowało się korupcją, uciskiem fiskalnym i naporem ze strony drugiego państwa bułgarskiego. Konsekwencją kryzysu była obca interwencja w postaci IV krucjaty. Po upadku Konstantynopola w 1204 Angelosowie utrzymali władzę w Epirze - przybierając nazwisko Angelos Komnen Dukas (Komnenodukasi). Mając ambicje cesarskie rozciągnęli władzę na Tesalonikę. 9 marca 1230 roku Teodor Angelos Dukas Komnen został pokonany przez Bułgarów w bitwie pod Kłokotnicą. Oznaczało to kres ekspansywnej polityki Angelosów na ziemiach greckich. Tesalonika została w 1246 włączona do Cesarstwa Nicei. Członkowie dynastii panowali w Epirze i Tesalii do 1318.

Cesarze Bizantyńscy

Izaak II Angelos (1185-1195)
Aleksy III Angelos (1195-1203)
Izaak II Angelos i (Aleksy IV Angelos 1203-1204)

Komnenodukasi

Władcy Epiru

Cesarze i despoci Tesaloniki

Władcy Tesalii

Bibliografia

Małgorzata Dąbrowska, Angelosi [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, pod redakcją naukową Oktawiusza Jurewicza, Warszawa 2002, s. 34.
Donald M. Nicol, The Despotate of Epiros, Basil Blackwell 1957.
Donald M. Nicol, The Despotate of Epiros, 1267–1479. A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages, Cambridge University Press 1984, ISBN 0-521-13089-1
Michael Angold, Cesarstwo Bizantyńskie 1025-1204. Historia polityczna, przeł. W. Brodzki, Wrocław 1993.
Charles M. Brand, Byzantium Confronts the West 1180-1204, 1968, ISBN 0-7512-0053-0

Cesarze bizantyńscy

gwiazdką^*oznaczono monarchów nienależących do dynastii

Dynastia teodozjańska 395–457	Arkadiusz (395–408) Teodozjusz II (408–450) Pulcheria Marcjan (450–457)
Dynastia leońska 457–518	Leon I (457–474) Leon II (474) Zenon Izauryjczyk (474–491) Bazyliskus (475–476)^* Anastazjusz I (491–518)
Dynastia justyniańska 518–602	Justyn I (518–527) Justynian I Wielki (527–565) Justyn II (565–578) Tyberiusz II Konstantyn (578–582) Maurycjusz (582–602) Fokas (602–610)^*
Dynastia heraklijska 610–711	Herakliusz (610–641) Konstantyn III (641) Herakleonas (641) Konstans II (641–668) Konstantyn IV (668–685) Justynian II Rhinotmetos (685–695) Leoncjusz II (695–698)^* Tyberiusz III (698–705)^* Justynian II Rhinotmetos (705–711) Filipikos Bardanes (711–713)^* Anastazjusz II (713–715)^* Teodozjusz III (715–717)^*
Dynastia izauryjska 717–802	Leon III Izauryjczyk (717–741) Artabasdes (741–743) Konstantyn V Kopronim (741–775) Leon IV Chazar (775–780) Konstantyn VI (780–797) Irena (797–802)
Dynastia Niceforów 802–813	Nicefor I Genik (802–811) Staurakios (811) Michał I Rangabe (811–813) Leon V Armeńczyk (813–820)^*
Dynastia amoryjska 820–867	Michał II Amoryjczyk (820–829) Teofil (829–842) Michał III Metystes (842–867)
Dynastia macedońska 867–1057	Bazyli I (867–886) Leon VI Filozof (886–912) Aleksander (912–913) Konstantyn VII Porfirogeneta (913–959) Roman I Lekapen (920–944) Roman II (959–963) Nicefor II Fokas (963–969) Jan I Tzimiskes (969–976) Bazyli II Bułgarobójca (976–1025) Konstantyn VIII (1025–1028) Roman III Argyros (1028–1034) Michał IV Paflagończyk (1034–1041) Michał V Kalafates (1041–1042) Zoe (1042) Konstantyn IX Monomach (1042–1055) Teodora (1055–1056) Michał VI Stratiotikos (1056–1057) Izaak I Komnen (1057–1059)^*
Dynastia Dukasów 1059–1081	Konstantyn X Dukas (1059–1067) Roman IV Diogenes (1068–1071) Michał VII Dukas (1071–1078) Nicefor III Botaniates (1078–1081)
Dynastia Komnenów 1081–1185	Aleksy I Komnen (1081–1118) Jan II Komnen (1118–1143) Manuel I Komnen (1143–1180) Aleksy II Komnen (1180–1183) Andronik I Komnen (1183–1185)
Dynastia Angelosów 1185–1204	Izaak II Angelos (1185–1195 i 1203–1204) Aleksy III Angelos (1195–1203) Aleksy IV Angelos (1203–1204) Mikołaj Kanabos (1204)* Aleksy V Murzuflos (1204)*
Dynastia Laskarysów 1204–1261	Teodor I Laskarys (1204–1221) Jan III Dukas Watatzes (1221–1254) Teodor II Laskarys (1254–1258) Jan IV Laskarys (1258–1261)
Dynastia Paleologów 1259–1453	Michał VIII Paleolog (1259–1282) Andronik II Paleolog (1282–1328) Andronik III Paleolog (1328–1341) Jan V Paleolog (1341–1391) Jan VI Kantakuzen (1347–1354)* Mateusz Kantakuzen (1353–1357)* Andronik IV Paleolog (1376–1379) Jan VII Paleolog (1390) Manuel II Paleolog (1391–1425) Jan VIII Paleolog (1425–1448) Konstantyn XI Paleolog (1448–1453)

Dynastie i rody panujące Europy

Angielskie	dynastia normandzka poch. skand. Plantageneci poch. fr. Lancasterowie Yorkowie Tudorowie Wuffingowie
Armeńskie	Arsacydzi (pers.) Artaksydowie Bagratydzi Orontydzi Rubenidzi
Bizantyńskie	Komnenowie Laskarysowie Paleologowie dynastia Niceforów dynastia amoryjska dynastia macedońska dynastia Dukasów dynastia Angelosów
Bośniackie	Kotromanowicze Kulinowicze
Bułgarskie	Asenowicze Dulo Komitopuli Szyszmanowicze Terterowicze
Chorwackie	Frankopan Šubić Zrinski Trpimirowicze
Czeskie i morawskie	Mojmirowice Podiebradowie Przemyślidzi Przemyślidzi opawscy
Duńskie	Estrydsenidzi Skjoldungowie
Frankijskie i francuskie	dynastia z Blois dynastia z Châtenois dynastia z Ivrei dynastia z Louvain dynastia z Vaudémont Gwizjusze Bonapartowie poch. wł. Ingelgerowie (Andegawenowie) Karolingowie Herbertyni Kapetyngowie Andegawenowie Courtenay Walezjusze dynastia burgundzka Burbonowie Merowingowie
Gruzińskie	Farnawazianowie Chosrowianowie Bagratydzi
Hiszpańskie	Dynastia barcelońska Jimenez Trastámara
Litewskie	Giedyminowicze Jagiellonowie Skirmuntowicze
Niemieckie	Agilolfingowie Askańczycy Babenbergowie Billungowie Bironowie Habsburgowie Habsburgowie-Lotaryńscy dynastia badeńska dynastia heska Battenbergowie Hohenlohe Hohenstaufowie Hohenzollernowie Konradyni Liechtensteinowie Ludolfingowie Luitpoldingowie Luksemburgowie dynastia meklemburska Nassau dynastia Orańska-Nassau Nassau-Weilburg Oldenburgowie Holstein-Gottorp Holstein-Gottorp-Romanow Schleswig-Holstein-Sonderburg Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (Glücksburgowie) dynastia salicka Schaumburgowie Waldeck Welfowie dynastia hanowerska Wettynowie Koburgowie Windsorowie Wirtembergowie Wittelsbachowie Zähringen
Polskie i pomorskie	Gryfici Piastowie Sobiesławice
Portugalskie	dynastia burgundzka Avis Bragança
Ruskie i rosyjskie	Romanowowie Rurykowicze Szujscy
Rumuńskie – mołdawskie i wołoskie	Batory ze szlachty węg. Basarabowie Callimachi Craiovești Ghica Ipsilantisowie Kantakuzeni Kantemirowie Mavrocordatowie Mohyłowie Moruzi Muszatowicze Racoviță Rakoczowie Suțu
Serbskie i czarnogórskie	Balšicie Crnojewicie Karadziordziewicie Nemanicze Obrenowicie Petrovicie Njegoše Wukanowicze Wyszesławice
Szkockie	Bruce Dunkeld Stuartowie
Szwedzkie	Bernadotte Englingerowie Erykidzi Folkungowie Swerkerydzi Wazowie Ynglingowie
Węgierskie	Aba Arpadowie Hunyady Zápolyowie
Włoskie	Acciaiuoli Aldobrandini Barberini Borghese Borgiowie poch. hiszp. dynastia z Canossy Colonna d’Este Della Rovere Della Scala Farnese Gonzagowie Grimaldi Hauteville Krescencjusze Mancini Medyceusze Odescalchi Orsini Pamphili Partecipazio Pazzi Piccolomini dynastia sabaudzka Sforzowie Tocco Tuskulańczycy Visconti