Jewgienij Jewtuszenko

Jewgienij Jewtuszenko

Jewgienij Jewtuszenko, 2010
Imię i nazwisko	Jewgienij Aleksandrowicz Jewtuszenko
Data i miejsce urodzenia	18 lipca 1932 Zima
Data i miejsce śmierci	1 kwietnia 2017 Tulsa
Narodowość	rosyjska
Język	rosyjski
Dziedzina sztuki	proza, poezja, publicystyka, scenariusze
Ważne dzieła
Tam, gdzie rosną jagody Babi Jar
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Jewgienij Aleksandrowicz Jewtuszenko, ros. Евгений Александрович Евтушенко (ur. 18 lipca 1932 w Zimie, zm. 1 kwietnia 2017 w Tulsie) – rosyjski poeta, reżyser i scenarzysta filmowy.

Życiorys

Syn geologa Aleksandra Gangnusa. Początkowo nosił nazwisko Gangnus, z czasem przyjął nazwisko matki. W latach 1952–1957 studiował w Instytucie Literackim im. Gorkiego, z którego został wydalony za poparcie powieści Nie samym chlebem... Władimira Dudincewa.

Publikować zaczął w 1949. W swoich utworach zaczął krytykować Józefa Stalina. Zyskał szeroką popularność w latach 60. dzięki podejmowaniu problemów mieszkańców Związku Radzieckiego oraz nowatorskiej formie utworów.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 59. MFF w Wenecji (2002).

Wybrana twórczość^[1]

Powieści

• 1982 – Tam, gdzie rosną jagody (ros. Ягодные места)
• 1991-1993 – Nie umiraj prieżdie smierti (ros. Не умирай прежде смерти)

Nowele i opowiadania

• 1967 – Pearl Harbour (ros. Пирл-Харбор)
• 1981 – Ardabioła (ros. Ардабиола)

Poematy

• 1953-1956 – Stacja Zima (ros. Станция Зима)
• 1961 – Babi jar (ros. Бабий яр)
• 1965 – Bracka GES (ros. Братская ГЭС), Puszkinskij pieriewał (ros. Пушкинский перевал)
• 1967 – Corrida (ros. Коррида)
• 1968 – Pod kożej statui Swobody (ros. Под кожей статуи Свободы)
• 1970 – Uniwersytet Kazański (ros. Казанский университет)
• 1974 – Snieg w Tokio (ros. Снег в Токио)
• 1976 – Iwanowskije sitcy (ros. Ивановские ситцы)
• 1977 – Siewiernaja nadbawka (ros. Северная надбавка)
• 1974-1978 – Gołub’ w Sant’jago (ros. Голубь в Сантьяго)
• 1980 – Nieprjawda (ros. Непрядва)
• 1982 – Mama i niejtronnaja bomba (ros. Мама и нейтронная бомба)
• 1984 – Dalnjaja rodstwiennica (ros. Дальняя родственница)
• 1985 – Fuku! (ros. Фуку!)
• 1996 – Trinadcat' (ros. Тринадцать)
• 1969-2000 – W połnyj rost (ros. В полный рост)
• 1975-2000 – Prosieka (ros. Просека)

Zbiory wierszy

• 1952 – Razwiedczyki grjaduszczego (ros. Разведчики грядущего)
• 1955 – Trietij snieg (ros. Третий снег)
• 1956 – Szosse Entuziastow (ros. Шоссе Энтузиастов)
• 1957 – Obieszczanije (ros. Обещание)
• 1959 – Łuk i lira (ros. Лук и лира), Stichi raznych let (ros. Стихи разных лет)
• 1960 – Jabłoko (ros. Яблоко)
• 1962 – Wzmach ruku (ros. Взмах руки), Nieżnost' (ros. Нежность)
• 1966 – Katier swjazi (ros. Катер связи)
• 1967 – Bratskaja GES (ros. Братская ГЭС)
• 1969 – Idut biełyje sniegi (ros. Идут белые снеги)
• 1971 – Ja sibirskoj porody (ros. Я сибирской породы)
• 1972 – Pojuszczaja damba (ros. Поющая дамба), Doroga nomier odin (ros. Дорога номер один)
• 1973 – Intimnaja lirika (ros. Интимная лирика)
• 1975 – Otcowskij słuch (ros. Отцовский слух)
• 1977 – W połnyj rost (ros. В полный рост)
• 1978 – Utriennij narod (ros. Утренний народ), Prisjaga prostoru (ros. Присяга простору)
• 1980 – Swarka wzrywom (ros. Сварка взрывом)
• 1982 – Dwie pary łyż (ros. Две пары лыж)
• 1983 – Otkuda rodom ja (ros. Откуда родом я)
• 1985 – Poczti naposledok (ros. Почти напоследок)
• 1987 – Zawtrasznij wietier (ros. Завтрашний ветер)
• 1989 – 1989 (ros. 1989), Grażdanie, posłuszajtie mienja (ros. Граждане, послушайте меня)
• 1990 – Zielonaja kalitka (ros. Зелёная калитка), Poslednjaja popytka (ros. Последняя попытка)
• 1991 – Biełorusskaja krowinka (ros. Белорусская кровинка)
• 1993 – Niet let: lubownaja lirika (ros. Нет лет: любовная лирика)
• 1994 – Zołotaja zagadka moja (ros. Золотая загадка моя)
• 1995 – Mojo samoje-samoje (ros. Моё самое-самое), Poslednije slozy (ros. Последние слёзы)
• 1997 – Miedlennaja lubow' (ros. Медленная любовь), Niewyliwaszka (ros. Невыливашка)
• 1999 – Kradzione jabłka (ros. Краденные яблоки)
• 2001 – Ja prorwus’ w dwadcat’ pierwyj wiek... (ros. Я прорвусь в двадцать первый век…)
• 2007 – Okno wychodit w bełyje dieriew’ja (ros. Окно выходит в белые деревья)
• 1969-2009 – Moja futboliada (ros. Моя футболиада)
• 2011 – Możno wsjo spasti (ros. Можно всё ещё спасти)
• 2012 – Sczast’ja i raspłaty (ros. Счастья и расплаты)
• 2013 – Nie umieju proszczat’cja (ros. Не умею прощаться)

Publicystyka

• 1970 – Primieczanija k awtobiografii (ros. Примечания к автобиографии)
• 1980 – Tałant jest’ czudo niesłuczajnoje (ros. Талант есть чудо неслучайное)
• 1987 – Zawtrasznij wietier (ros. Завтрашний ветер)
• 1990 – Politika – priwilegija wsiech (ros. Политика – привилегия всех)

Scenariusze filmowe

• 1964: Ja, Kuba

Odznaczenia i nagrody

• Order „Za zasługi dla Ojczyzny” III klasy (10 marca 2004)^[2]
• Order Znak Honoru (1969)^[3]
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1983)
• Nagroda Państwowa ZSRR (1984)
• Order Przyjaźni Narodów (16 lipca 1993)^[4]
• Nagroda Państwowa Federacji Rosyjskiej (2010)
• Order Bernardo O’Higginsa (Chile, 2009)^[5]

I medale.

Przypisy

Bibliografia

Źródła w języku angielskim

• Biografia Jewtuszenki na portalu Spartacus Educational. [dostęp 2013-12-12]. (ang.).
• Yevgeny Yevtushenko, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-06-11]  (ang.).
• Biografia Jewtuszenki na portalu Russia-InfoCentre. [dostęp 2014-06-11]. (ang.).

Źródła w języku rosyjskim

• Wywiad Siergieja Korzuna z Jewtuszenką dla „Echa Moskwy”. [dostęp 2013-12-12]. (ros.).
• Biografia Jewtuszenki na portalu Krugoswiet. [dostęp 2014-06-11]. (ros.).

Linki zewnętrzne

• Jewtuszenko wiecznie żywy – artykuł na stronie Newsweek.pl. [dostęp 2014-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)]. (pol.).