Markiz

Ten artykuł od 2016-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Markiz – tytuł arystokratyczny stosowany w Europie, Chinach i Japonii.

Pierwotnie powstał z tytułu margrabiego^[1] (zarządcy marchii w czasach nowożytnego cesarstwa rzymskiego), dopiero w późniejszym okresie nabrał cech dziedzicznego tytułu arystokratycznego, choć nadawano też tytuły margrabiowskie osobiste (nie dziedziczne). Jako tytuł arystokratyczny znajduje się w hierarchii na drugim miejscu, zaraz po księciu, a przed hrabią.

Wyraz pochodzi z francuskiego marquis, które wywodzi się najwyraźniej z germańskiego słowa oznaczającego granicę (mark). W języku niemieckim odpowiadający tytuł to Markgraf, co można analizować jako Mark + graf = granica + hrabia, tj. hrabia opiekujący się granicami. Dawniej hrabia, który chronił granice, był bardziej uprzywilejowany od innych hrabiów, co tłumaczy stosunkowo wysoką pozycję w hierarchii, tym bardziej, że mógł zdobyte na sąsiadach (przeważnie barbarzyńcach) ziemie dodawać do swojej domeny.

Wśród polskich rodzin arystokratycznych wyróżnia się tylko dwa nazwiska z tym tytułem:

Myszkowscy (Gonzaga-Myszkowscy), a następnie Wielopolscy – tytuł nadany pod warunkiem dziedziczenia określonych dóbr (zatem w pewnym sensie dziedziczny),
Umiastowscy – tytuł nadany jako osobisty (zatem niedziedziczny) dla Janiny z Ostroróg-Sadowskich, małżonki hr. Władysława Umiastowskiego.