Marko Bezruczko

Marko Bezruczko
Марко Безручко
Ilustracja
generał-chorąży generał-chorąży
Data i miejsce urodzenia

31 października 1893
Tokmak, gubernia taurydzka, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

10 lutego 1944
Warszawa, Polska pod okupacją III Rzeszy

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa, wojna ukraińsko-sowiecka, wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Symona Petlury Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Broń Złota „Za Waleczność”
Multimedia w Wikimedia Commons

Marko Danyłowycz Bezruczko, ukr. Марко Данилович Безручко (ur. 19 października?/31 października 1893 w Tokmaku[1], zm. 10 lutego 1944 w Warszawie) – generał chorąży Armii Czynnej Ukraińskiej Republiki Ludowej.

Życiorys

W 1912 podjął studia w Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego, którą ukończył w 1914. W 1918 jako oficer Sztabu Generalnego kierował I Oddziałem Armii URL. W 1919 szef sztabu Samodzielnego Korpusu Strzelców Siczowych. W wojnie polsko-bolszewickiej w stopniu pułkownika, dowódca 6 Siczowej Dywizji Strzelców Armii URL. 7 maja 1920 dowodzona przez niego 6 dywizja, wraz z wojskami polskimi zajęła Kijów. Dowodził obroną Zamościa przed Armią Czerwoną, uczestniczył w rozbiciu Armii Konnej Budionnego w bitwie pod Komarowem. 5 października 1920 awansowany do stopnia generała chorążego Armii URL. W 1921–1924 członek Wyższej Rady Wojennej URL.

W 1921 był ukraińskim komendantem Obozu Internowania nr 6 w Aleksandrowie Kujawskim[2].

W latach 30. był przewodniczącym Ukraińskiego Towarzystwa Wojskowo-Historycznego w Warszawie. Pochowany na cmentarzu prawosławnym na warszawskiej Woli.

Upamiętnienie

Od 2018 jest patronem ronda na wrocławskich Stabłowicach[3].

Od 2020 jest patronem skweru na warszawskiej Woli, niedaleko miejsca pochówku[4] oraz w Koszalinie[5] i w Gdańsku[6][7].

Jego imieniem jest nazwana 110 samodzielna brygada zmechanizowana Sił Zbrojnych Ukrainy[8], która odpiera ataki rosyjskiej armii w Awdijiwce w obwodzie donieckim.

  • Petlura i oficerowie armii URL wychodzą z Soboru Sofijskiego. Kijów, 23 maja 1920. Bezruczko w środku, na pierwszym planie
    Petlura i oficerowie armii URL wychodzą z Soboru Sofijskiego. Kijów, 23 maja 1920. Bezruczko w środku, na pierwszym planie
  • Grób Marka Bezruczki na cmentarzu prawosławnym w Warszawie
    Grób Marka Bezruczki na cmentarzu prawosławnym w Warszawie

Przypisy

  1. Марко Безручко. Військовий діяч, генерал-хорунжий Армії УНР
  2. A. Bieroza, Kozacki Kurhan w Aleksandrowie Kujawskim, "Polski Żołnierz Prawosławny", nr 3 (65), lipiec-sierpień-wrzesień 2010, ISSN 1233-7587, s.9
  3. Akty Prawne [online], uchwaly.um.wroc.pl [dostęp 2019-05-01] .
  4. Twoje-MiastoT.M. Sp Twoje-MiastoT.M., Ukraiński generał patronem skweru na Woli [online], warszawa.twoje-miasto.pl [dostęp 2020-08-12]  (pol.).
  5. Sergij Porowczuk zaS.P. TVP Sergij Porowczuk zaS.P., W Koszalinie pojawił się skwer Marka Bezruczki [online], jagiellonia.org [dostęp 2020-11-19]  (pol.).
  6. Oliwa ma skwer Marka Bezruczki [online], media.gdansk.pl, 26 listopada 2020 [dostęp 2020-11-26]  (pol.).
  7. Odsłonięto tablicę z nazwą skweru im. gen. Marka Bezruczki. staraoliwa.pl, 2021-05-09. [dostęp 2021-05-10]. (pol.).
  8. Nowa ukraińska brygada „morskich dronów” wyróżniona, tabelka: spis ukraińskich jednostek, które w latach 2022-2023 otrzymały sztandary. Defence 24, 4 września 2023

Bibliografia

  • Марко Безручко w: Енциклопедія історії України: Т. 1. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. - Київ 2003, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2
  • Robert Potocki, Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej (1920–1939), Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1999; ISBN 83-85854-46-0, rozdziały książki dotyczące wojny 1920 i planów strategicznych tworzenia armii URL w latach trzydziestych: [1]
  • Waldemar Bałda, Generał Marko Bezruczko. Symbol polsko-ukraińskiego braterstwa broni
  • VIAF: 1988152636116620051824
  • GND: 115914611X
  • Open Library: OL5626042A
  • WorldCat: viaf-1988152636116620051824