Numer trzynasty

Numer trzynasty

Number 13

Alfred Hitchcock nagrywający scenę do filmu w dzielnicy Rotherhithe[1]
Gatunek	komedia
Rok produkcji	1922
Kraj produkcji	Wielka Brytania
Język	plansza tekstowa w języku angielskim
Reżyseria	Alfred Hitchcock
Scenariusz	Elsie Codd
Główne role	Clare Greet Ernest Thesiger
Zdjęcia	Joe Rosenthal Jr.
Produkcja	Alfred Hitchcock
Multimedia w Wikimedia Commons

Numer trzynasty (tytuł oryg. Number 13, tytuł alt. Mrs. Peabody) – brytyjska niema komedia krótkometrażowa. Film miał być debiutem reżyserskim Alfreda Hitchcocka, lecz z przyczyn finansowych nie został on ukończony. Do głównych ról byli zaangażowani Clare Greet i Ernest Thesiger. Scenariusz autorstwa Elsie Codd – jak i większość zdjęć – nie zachował się do czasów współczesnych. Fabuła miała przedstawiać losy niezamożnych mieszkańców budynku sfinansowanego przez trust Peabody, założony przez amerykańskiego bankiera i filantropa George’a Peabody’ego w celu zapewnienia mieszkania londyńczykom będącym w potrzebie^[2].

Podobnie jak w przypadku dreszczowca melodramatycznego Orzeł z gór (1927), Numer trzynasty był bezskutecznie poszukiwany przez historyków czy kolekcjonerów. Hitchcock w późniejszych latach wielokrotnie wyrażał ulgę z powodu niezachowania się żadnych materiałów z filmu.

Fabuła

Fabuła Numeru trzynastego rozgrywała się w środowisku londyńskiej niższej klasy średniej, zamieszkującej tanie osiedle Peabody Buildings^[3]. W 1930 reżyser filmu Alfred Hitchcock w następujących słowach wypowiadał się na temat głównego wątku: „Fabuła opowiadała o marzeniu sprzątaczki, która kupiła bilet na loterii, optymistycznie marzyła o bogactwie, wszyscy przyjaciele byli honorowymi gośćmi w jej rezydencji – dżentelmen, który był wyjątkowo uprzejmy, pozwalał jej nosić diadem od rana do wieczora – a wszyscy, którzy byli do niej wrogo nastawieni, stali się jej sługami”^[4].

Obsada

Opracowano na podstawie materiału źródłowego^[5][6]:

• Clare Greet – pani Peabody
• Ernest Thesiger – pan Peabody

Produkcja

Scenariusz

Zdaniem Johna Russella Taylora, autora biografii Hitch: The Life and Times of Alfred Hitchcock (1978), za scenariusz do Numeru trzynastego odpowiedzialna jest Anita Ross, choć Patrick McGilligan, inny z biografów Hitchcocka, utrzymywał, że tożsamość kobiety była nieznana^[2][5]. Według różnych źródeł Ross była zatrudniona w studiu przy Pool Street na Islington i miała na swoim koncie współpracę z Charliem Chaplinem, co – jak wspominał Hitchcock – było wystarczająco prestiżowe, aby wspomóc projekt od podstaw^[5]. Jednak w rozmowie z Peterem Bogdanovichem z 1972 reżyser jako autorkę scenariusza wymienił Elsie Codd^[7], która rzeczywiście współpracowała z Chaplinem i była brytyjską publicystką w Hollywood od 1919, nim wróciła do Anglii, gdzie zajęła się reklamą FPLB oraz pisała artykuły dla magazynu „Picturegoer”, głównie o Chaplinie^[4].

Realizacja

Pod koniec 1922 Alfred Hitchcock pożyczył od swojego stryja Josepha pieniądze, aby móc sfinansować film, który chciał zrealizować niezależnie^[3]. Część gotówki dołożyła z własnych środków zatrudniona do głównej roli kobiecej Clare Greet^[a][5][15]. Film miał nosić tytuł Mrs. Peabody lub Number Thirteen^[3][16]. Zdjęcia realizowano m.in. w londyńskiej dzielnicy Rotherhithe na południe od Tamizy, gdzie znajdował się pub „The Angel”^[4].

Po nagraniu dwóch szpul produkcję Numeru trzynastego przerwano, ponieważ zabrakło funduszy na dalszą realizację projektu^[2][5][17] (niektóre źródła utrzymywały, że główną przyczyną takiej decyzji miała być zmiana właściciela wytwórni)^[18]. Zdaniem Gene’a Adaira bezpośrednią przyczyną wstrzymania produkcji były kłopoty finansowe studia na Islington, a kompania Famous Players-Lasky zaprzestała realizowania brytyjskich filmów, zachowując jednak sprzęt i urządzenia^[19]. Wspomniana firma zaczęła wynajmować swoje studio na Islington niezależnym producentom, w szczególności Michaelowi Balconowi i Victorowi Saville’owi, którzy założyli Gainsborough Pictures^[20].

Niepowodzenie prac nad Numerem trzynastym było pouczającym doświadczeniem dla początkującego angielskiego reżysera, który wiedział, że na przyszłość będzie musiał pamiętać o zabezpieczeniu finansowej strony produkcji filmu^[21].

Dalsze losy filmu

W 1925, gdy Hitchcock pełnił funkcję reżysera w studiu Gainsborough, powrócono do pomysłu dokończenia realizacji Numeru trzynastego. Szef przedsiębiorstwa Michael Balcon zwrócił się z prośbą do reżysera Adriana Brunela, współpracującego m.in. z Ivorem Montagu, by ten zechciał przejrzeć nieukończony materiał^[1]. 11 listopada 1925 Brunel wystosował list do Balcona, przyznając, że rozmawiał z Hitchcockiem o możliwości dokończenia produkcji, jednak jego zdaniem przedsięwzięcie, z uwagi na zbyt duże koszty potrzebne do realizacji wielu nowych scen, wydawało się mało opłacalne^[22]. Skutkiem tego było zaniechanie dalszej próby dokończenia filmu^[23].

W 1930 Hitchcock przyznawał, że cała ekipa była niedoświadczona, przez co zrealizowano zwykłą komedię zamiast farsy^[1]. W sierpniu 1962 w trakcie rozmów, które François Truffaut przeprowadzał z angielskim filmowcem^[24], podtrzymywał on krytyczną ocenę nagranego materiału, uznając, że „naprawdę nie było to dobre”^[25].

Numer trzynasty, podobnie jak pełnometrażowy Orzeł z gór (1927), był bezskutecznie poszukiwany przez historyków filmowych i kolekcjonerów. Reżyser w późniejszych latach wielokrotnie wyrażał ulgę z powodu niezachowania się żadnych materiałów z filmu^[4].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Peter Ackroyd: Alfred Hitchcock. Jerzy Łoziński (tłum.). Zysk i S-ka, 2017. ISBN 978-83-65521-79-8. (pol.).
• Gene Adair: Alfred Hitchcock: Filming Our Fears. Oxford University Press, 2002. ISBN 978-0195119671. (ang.).
• Paul Condon, Jim Sangster: The Complete Hitchcock. Virgin Books, 1999. ISBN 978-0753503621. (ang.).
• Alain Kerzoncuf, Charles Barr: Hitchcock Lost and Found: The Forgotten Films. University Press of Kentucky, 2015. ISBN 978-0-8131-6084-9. (ang.).
• Patrick McGilligan: Alfred Hitchcock: Życie w ciemności i pełnym świetle. Jowita Matys, Anna Nermer, Andrzej Nermer, Irena Stąpor (tłum.). Twój Styl, 2005. ISBN 978-83-7163-505-2. (pol.).
• Jane E. Sloan: Alfred Hitchcock: A Filmography and Bibliography. University of California Press, 1995. ISBN 978-0-520-08904-4. (ang.).
• Donald Spoto: Alfred Hitchcock. Jan Stanisław Zaus (tłum.). ALFA, 2000. ISBN 83-7179-191-7. (pol.).
• François Truffaut: Hitchcock/Truffaut. Tadeusz Lubelski (tłum.). Świat Literacki, 2005. ISBN 83-88612-83-2. (pol.).

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Numer trzynasty

• Numer trzynasty w bazie IMDb (ang.)
• Numer trzynasty w bazie Filmweb