Odczyn wiązania dopełniacza

Ten artykuł należy dopracować: od 2019-03 → poprawić styl – powinien być encyklopedyczny, od 2019-03 → zweryfikować treść i dodać przypisy, od 2019-03 → dodać wiarygodne źródła medyczne w postaci przypisów (informacje medyczne muszą być poparte dowodami naukowymi), od 2019-03 → poszerzyć o istotne informacje. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Odczyn wiązania dopełniacza (OWD) – technika immunologiczna umożliwiająca wykrycie i określenie antygenu lub przeciwciała w badanym materiale (surowicy).

Wykorzystuje się zdolność dopełniacza do lizy kompleksu: krwinka czerwona + swoiste przeciwciało. Odczyn jest dwustopniowy i zawiera układ testujący: surowica badana pozbawiona własnego dopełniacza (podgrzana wcześniej do temp. 56°C) + antygen + dopełniacz, inkubacja, następnie dodaje się system wykrywający: krwinki czerwone owcy + przeciwciała swoiste (amboceptor króliczy). Brak hemolizy świadczy o obecności poszukiwanych przeciwciał – odczyn dodatni, obecność hemolizy – odczyn ujemny. Prawidłowe wykonanie odczynu wymaga odpowiednich kontroli i precyzyjnej standaryzacji. Do niedawna był stosowany w diagnostyce kiły jako tzw. odczyn Wassermana (jakościowy) lub Kolmera (ilościowy).

Określenie antygenu w badanym materiale

1. Do probówek lub studzienek płytki wlewa się kolejne (najczęściej podwójne) rozcieńczenia antygenu i stałą ilość inaktywowanej (pozbawionej dopełniacza) surowicy (źródła przeciwciał).
2. Jeśli w badanym materiale występuje poszukiwany antygen – powstają kompleksy antygen – przeciwciało.
3. Następnie dodajemy źródło komplementu (świeża surowica świnki morskiej) – ilość, która jest potrzebna do lizy krwinek dodawanych w ostatnim etapie. Jeżeli w mieszaninie znajdują się kompleksy antygen-przeciwciało to dopełniacz zostaje związany czyli "zużyty".
4. Dodajemy erytrocyty baranie i inaktywowaną surowicę królika jako źródło przeciwciał dla nowo wprowadzonych antygenów. Dochodzi do opłaszczenia erytrocytów przeciwciałami. Obserwowany efekt daje wynik testu. Jeśli zachodzi hemoliza oznacza to, że kompleks antygen (tu: erytrocyt) – przeciwciało dołączył dopełniacz. A więc wolny dopełniacz był obecny = nie został "zużyty" wcześniej. Nie powstały kompleksy antygen przeciwciało. Zatem w badanym materiale brak poszukiwanych antygenów.Wynik testu określamy jako UJEMNY.
5. Odwrotnie jeśli nie obserwujemy hemolizy, znaczy to, że dopełniacz został związany wcześniej przez kompleks poszukiwanego antygenu z przeciwciałem obecnym w surowicy. Wynik testu jest DODATNI.

Określenia przeciwciała w badanej surowicy

Jeżeli poszukujemy przeciwciał to zamiast kolejnych rozcieńczeń antygenu przygotowujemy rozcieńczenia (również podwójne) surowicy i dodajemy stałą ilość antygenu.