Pąkle

Pąkle

Balanomorpha
Pilsbry, 1916
Pąkle
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	skorupiaki/Pancrustacea
(bez rangi)	Altocrustacea
(bez rangi)	Multicrustacea
Gromada	Thecostraca
Podgromada	wąsonogi
Infragromada	toraczkowce
Nadrząd	Thoracicalcarea
(bez rangi)	Sessilia
Rząd	pąkle
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pąkle^[1] (Balanomorpha) – rząd wąsonogów z infragromady toraczkowców. Osobniki dorosłe są osiadłe i mają ciało chronione pancerzykiem z płytek wapiennych.

Morfologia

Osobniki dorosłe mają ciało silnie zmodyfikowane, przystosowane do osiadłego trybu życia. Głowa jest uwsteczniona; jej część przedgębowa służy do szerokiego osadzenia się w podłożu. Czułki pierwszej pary wraz z gruczołami cementowymi służą przyczepieniu się do podłoża w fazie przejściowej do osiadłości. Czułków drugiej pary i oczu brak zupełnie^[2][3]. Szczęki obu par są płatowate i zaopatrzone w szczecinki. Karapaks ma formę worka obejmującego ciało^[3]. Od zewnątrz ciało chronione jest płytkami wapiennymi – kariną, tergami, rostrum, płytkami bocznymi i skutami. Po jednej terdze i skucie formują zwykle wieczko zamykające jamę objętą karapaksem^[2]. Tułów zaopatrzony jest w sześć par dwugałęzistych, wieloczłonowych odnóży tułowiowych (torakopodiów) zmodyfikowanych w pierzasto oszczecinione wąsy filtracyjne. Odwłok jest uwsteczniony. Układ krwionośny jest praktycznie zamknięty, o zredukowanym sercu. Oddychanie zachodzi całą powierzchnią ciała. Jajniki umieszczone są w przedniej części ciała, a jajowody uchodzą przy pierwszej parze torakopodiów. Jądra leżą w tułowiu. Prącie jest wielokrotnie dłuższe od ciała^[3].

Rozród i rozwój

U pąkli występuje obojnactwo. Zapłodnienie ma formę krzyżową^[2][3]. Bruzdkowanie jest całkowite^[2]. Inkubacja jaj odbywa się w jamie karapaksu. Klujące się z jaj pływiki (naupilusy) uwalniane są do toni wodnej^[2][3]. Mają one trójkątny karapaks z kolcami^[2]. Przeobrażają się one potem do stadium popływika (metanaupilusa)^[2][3]. Ma on zawiązki oczu złożonych i odnóży tułowiowych^[2]. Popływik przekształca się w larwę cyprysową^[2][3]. Ta ma bocznie spłaszczone ciało z dwuklapowym karapaskem, oczami złożonymi i sześcioma nitkowatymi torakopodiami^[2]. Jest stadium niepobierającym pokarmu^[3]. Po przytwierdzeniu się do podłoża wydzieliną gruczołów cementowych przekształca się w formę osiadłą^[2][3].

Ekologia i występowanie

Należą do grupy troficznej filtratorów. Liczne gatunki są komensalami, przytwierdzającymi się do innych zwierząt i pozyskującymi resztki ich pokarmu^[3].

Rozmieszczone są kosmopolitycznie, w wodach słonych i słonawych. W Bałtyku reprezentowane są przez zawleczoną pąklę niespodziewaną^[3].

Taksonomia

Do rzędu tego zalicza się 14 rodzin zgrupowanych w czterech nadrodzinach i dwóch podrzędach^[4][5]:

• †Balanoformes Kočí, Buckeridge & Newman, 2017
  • †Pachydiadematoidea Chan et al., 2021
    • †Pachydiadematidae Chan et al., 2021
  • rodzaje incertae sedis: †Epibrachylepas i †Parabrachylepas
• Neobalanoformes Gale 2014
  • Balanoidea Leach, 1817
    • Balanidae Leach, 1817 – pąklowate
    • Pyrgomatidae Gray, 1825
  • Chthamaloidea Darwin, 1854
    • Catophragmidae Utinomi, 1968
    • Chionelasmatidae Buckeridge, 1983
    • Chthamalidae Darwin, 1854
    • Pachylasmatidae Utinomi, 1968
    • Waikalasmatidae Ross & Newman, 2001
  • Coronuloidea Leach, 1817
    • Austrobalanidae Newman & Ross, 1976
    • Bathylasmatidae Newman & Ross, 1971
    • Chelonibiidae Pilsbry, 1916
    • Coronulidae Leach, 1817
    • Tetraclitidae Gruvel, 1903
  • Elminioidea Chan et al., 2021
    • Elminiidae Foster, 1982

Przypisy