Pandan wonny
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | pandanowce | ||
| Rodzina | pandanowate | ||
| Rodzaj | pandan | ||
| Gatunek | Pandan wonny | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Pandanus odorifer (Forssk.) Kuntze Revis. gen. pl. 2:737. 1891 (Chiov., Bull. Soc. Bot. Ital. 1923:116. 1923 "odoriferus")[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 najmniejszej troski | |||
| |||
Pandan wonny, pandanowiec wonny, pochutnik wonny (Pandanus odorifer) – gatunek roślin z rodziny pandanowatych (Pandanaceae) o formie niskiego drzewa. Występuje w Azji południowo-wschodniej, gdzie nazywany jest Ketaka (sanskryt), Kija (bengali), Mudu keyiya (syngaleski) i Mengkuang Laut (malajski). Występuje wzdłuż wybrzeży morskich, dochodząc do plaż.
Morfologia
Niskie drzewo osiągające 6 m wysokości o kandelabrowym pokroju. Z dolnej części pnia wyrastają szczudłowate korzenie powietrzne. Liście utrzymują się cały rok, są długie (ok. 1 m), zielone, szablaste. Kwiaty męskie i żeńskie wyrastają na różnych roślinach (dwupienność) w kolbowatych kwiatostanach. Owocostany ze zrośniętych pestkowców zawierają jadalne nasiona. Są one oleiste i mają orzechowy smak.
Zastosowanie
Ze względu na silny aromat wszystkich części rośliny, stosowana jest ona do odświeżania powietrza, a owoce także w przetwórstwie perfumeryjnym i spożywczym.
Znaczenie w hinduizmie
Ponieważ krzew ten służy często za schronienie wężom w Bengalu Zachodnim, w hinduizmie bengalskim krzew jest czczony jako miejsce narodzin[6] bogini Manasy – patronki węży. Jedno z jej imion (Ketaki) pochodzi nazwy tego krzewu[7].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.).
- ↑ Taxon: Pandanus odorifer. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-07-02]. (ang.).
- ↑ Pandanus odorifer. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-21].
- ↑ Pandanus odorifer, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Bogini Manasa. W: Barbara Grabowska: Świat wężowej bogini. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2002, s. 304, seria: Świat Orientu. ISBN 83-88938-05-3.
- ↑ Rodowód i narodziny bogini węży. W: Barbara Grabowska: Świat wężowej bogini. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2002, s. 79, seria: Świat Orientu. ISBN 83-88938-05-3.
Bibliografia
- Rodowód i narodziny bogini węży/Przypis 37. W: Barbara Grabowska: Świat wężowej bogini. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2002, s. 79, seria: Świat Orientu. ISBN 83-88938-05-3.
- Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2006, s. 135–138. ISBN 83-60247277.
Linki zewnętrzne
- Pandan wonny w kuchni
