Pertyt i antypertyt
![]() | Ten artykuł od 2012-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Antiperthitic_feldspar.jpg/225px-Antiperthitic_feldspar.jpg)
Pertyty i antypertyty – zrosty mineralne skalenia potasowago (mikroklinu rzadziej ortoklazu) K[AlSi3O8] i sodowego (albitu) Na[AlSi3O8] określanych razem mianem skaleni alkalicznych, o identycznej strukturze. Całkowita ich mieszalność jest możliwa tylko w wyższych temperaturach. Obniżenie temperatury powoduje odmieszanie przeważnej części obu minerałów i powstanie osobnika składającego się z dwóch faz krystalicznych. W przypadku gdy przeważa K-skaleń mówimy o pertycie, natomiast jeśli więcej jest Na-skalenia mówimy o antypertycie.
W zależności od wielkości składników odmieszanych wyróżnia się: pertyty, antypertyty (makropertyty, makroantypertyty), mikropertyty (mikroantypertyty). Mikropertyty i mikroantypertyty są to fazy dostrzegalne dopiero pod mikroskopem, jeśli obraz jest dopiero widoczny pod mikroskopem elektronowym wtedy fazy nazywamy kryptopertytami i analogicznie kryptoantypertytami.
W makropertytach przeważającym składnikiem jest mikroklin przechodzący czasami w ortoklaz, drugą fazę stanowi albit. W mikropertytach albit, pojawia się w towarzystwie oligoklazu (zasobnego w albit, zob. → plagioklazy), lub całkowicie jest przez niego zastąpiony. Kryptopertyty zawierają sanidyn i ortoklaz.
Odmieszanie tych roztworów stałych bywa wykorzystywane jako termometr mineralogiczny