Peter Norman

Peter George Norman

Data i miejsce urodzenia	15 czerwca 1942 Melbourne
Data i miejsce śmierci	3 października 2006 Melbourne
Wzrost	178 cm
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Australia Igrzyska olimpijskie srebro Meksyk 1968 lekkoatletyka (bieg na 200 m) Igrzyska Brytyjskiej Wspólnoty Narodów brąz Kingston 1966 lekkoatletyka (sztafeta 4 × 110 j)
Multimedia w Wikimedia Commons

Peter George Norman (ur. 15 czerwca 1942 w Melbourne, zm. 3 października 2006 w Williamstown w Melbourne) – australijski lekkoatleta, sprinter, medalista olimpijski.

Życiorys

Urodził się 15 czerwca 1942 w Thornbury, dzielnicy Melbourne w bardzo religijnej rodzinie^[1]. Od dziecka interesował się sportem, w czasie Igrzysk w Melbourne w 1956 wagarował ze szkoły aby sprzedawać jedzenie dla widzów na stadionie olimpijskim i oglądać Igrzyska^[1]. Po ukończeniu szkoły został nauczycielem wychowania fizycznego, ukończył także praktykę zawodową jako rzeźnik^[1].

Od ukończenia szkoły cały czas trenował jako sprinter pomimo zdiagnozowanej u niego astmy^[1]. Wielokrotnie reprezentował Australię na arenie międzynarodowej; między innymi na Igrzyskach Krajów Wspólnoty Brytyjskiej w 1962 w Perth i w 1966 na Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej na Jamajce^[1].

Na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku w 1968 zdobył srebrny medal w biegu na 200 metrów w czasie 20,06 sekund, co do dzisiaj (luty 2024) jest rekordem Australii w tej konkurencji^[2][3].

Norman rozdzielił na podium dwóch czarnoskórych Amerykanów Tommiego Smitha i Johna Carlosa^[2]. Przed wręczeniem medali, Smith i Carlos postanowili zamanifestować poparcie dla ruchu Czarnej Siły, walczącego z dyskryminacją Afroamerykanów w Stanach Zjednoczonych^[2]. Postanowili odebrać medale boso, co miało symbolizować biedę na którą cierpiało wiele czarnoskórych osób i podnieść w górę ręce w czarnych rękawicach – symbol ruchu Black Panthers oraz mieć wpięty znaczek ruchu Olympic Project for Human Rights^[2]. Dowiedziawszy się o planowanym proteście, Norman postanowił się do niego przyłączyć i otrzymał znaczek Olympic Project for Human Rights od amerykańskiego wioślarza Paula Hoffmana^[2]. Tuż przed protestem amerykańscy biegacze zorientowali się, że mają tylko jedną parę czarnych rękawiczek, Norman zasugerował aby założyli po jednej rękawiczce^[2]. Po prezentacji medalowej Smith i Carlos, w atmosferze skandali zostali usunięci z Igrzysk^[2]. Norman otrzymał karę w postaci ustnej reprymendy, udzielonej przez szefa australijskiej reprezentacji Juliusa Patchinga, który jednak skrycie popierał gest Normana^[1].

Po Igrzyskach Norman nie zdołał się już nigdy zakwalifikować do reprezentacji Australii^[1]. Kontynuował uprawianie lekkiej atletyki (był m.in. mistrzem i drugim wicemistrzem Australii), grał także w futbol australijski.

Był dwukrotnie żonaty, miał pięcioro dzieci i czworo wnuków^[1].

Zmarł niespodziewanie na atak serca 3 października 2006^[2]. W czasie pogrzebu jego trumna była niesiona między innymi przez Smitha i Carlosa, którzy podkreślili jego odwagę i rolę jako jednego ze sportowych pionierów praw człowieka i równouprawnienia^[2].

W 2012 w parlamencie australijskim uchwalono ustawę w której „poniewczasie rozpoznaje rolę jaką Peter Newman odegrał w procesie równouprawnienia ras”, „Peter Newman zostaje przeproszony za wszystko co doznał po powrocie do Australii i za zaniechanie wcześniejszego uhonorowania go za jego inspirujący czyn” oraz „za niewysłanie go na Olimpiadę w 1972 pomimo tego, że się na nią zakwalifikował”^[4]. Według Australijskiego Komitetu Olimpijskiego, ustawa parlamentarna była w kilku punktach wadliwa, jako że Newman nie został w żaden sposób ukarany za jego postawę w czasie tego incydentu^[5], oraz wbrew temu co napisano w ustawie, w rzeczywistości nie spełnił wymagań kwalifikacyjnych^[6].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Philip Derriaman, Len Johnson: He didn't raise his fist – but he did lend a hand. smh.com.au, 2006-10-04. [dostęp 2016-02-26]. (ang.).
• Mike Wise: Clenched Fists, Helping Hand. washingtonpost.com, 2006-10-05. [dostęp 2016-02-26]. (ang.).