Region bałtycki : Zobacz też, Linki zewnętrzne Wikipedia, wolna encyklopedia

Region bałtycki

Ten artykuł od 2021-03 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Region bałtycki (strefa bałtycka, kraje nadbałtyckie) – potoczna nazwa regionu w Europie, obejmującego obszar Morza Bałtyckiego i państw nad nim położonych: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, części Rosji, Finlandii, Szwecji, Danii i części Niemiec.

Już od wczesnego średniowiecza był to obszar intensywnych kontaktów politycznych, gospodarczych i kulturalnych. Był to obszar zarówno rozwoju wymiany handlowej (wikingowie, hanza), jak i rywalizacji gospodarczej i politycznej.

Natomiast struktura etniczna tego obszaru ukształtowała się około V–VI wieku w okresie wielkiej wędrówki ludów na kontynencie europejskim. Przybyły tu i osiedliły się plemiona: germańskie – na zachodzie i północy, ugrofińskie – na wschodzie, bałtyckie – na południowym wschodzie, a słowiańskie – na południu. Około X wieku nastąpił rozwój pierwszych organizmów państwowych (Dania, Szwecja, Norwegia, Polska), jednocześnie postępowała chrystianizacja plemion nadbałtyckich.

Od XII w. obserwować można ekspansję polityczną i terytorialną państw tego regionu, następowała rywalizacja o wpływy nad Bałtykiem, która doprowadziła do wielu wojen (zobacz: wojna trzydziestoletnia, potop szwedzki, wojny północne, rozbiory Polski itd.). W XIII w. pojawiły się tu zakony rycerskie: krzyżacki i kawalerów mieczowych, które przez kilka wieków odgrywały znaczącą rolę. Koniec wieku XIV to okres konsolidacji politycznej państw: 1385 zawiązała się polsko-litewska unia krewska, a w 1397 – unia kalmarska. W XV w. na scenę polityczną regionu wkroczyła Rosja (Wielkie Księstwo Moskiewskie), która w XVIII i XIX w. stanowiła już siłę dominującą w południowej części regionu. Znaczącą pozycję osiągnęły również Prusy, które doprowadziły do zjednoczenia Niemiec w 1871 roku.

W roku 1918 wiele państw regionu (Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa i Polska) odrodziło się lub wybiło na niepodległość, wyzwalając się spod władzy sąsiadów. Region ten ucierpiał poważnie w czasie II wojny światowej, ale dopiero podział Europy na dwa wrogie obozy w latach 1945–1989 doprowadził do osłabienia więzi gospodarczych regionu. Powstały wtedy dwie grupy państw odwróconych od siebie: Rada Nordycka oraz blok państw socjalistycznych. Ich kontakty ograniczyły się jedynie do kwestii ekologicznych. Dopiero lata 90. XX w. (rozpad ZSRR, zjednoczenie Niemiec, procesy demokratyzacji w Europie Wschodniej) pozwoliły na ożywienie kontaktów dyplomatycznych i, choć w mniejszym stopniu, stosunków gospodarczych.