Strix

Ten artykuł dotyczy rodzaju ptaków. Zobacz też: pocisk Strix.

Strix[1]
Linnaeus, 1758[2]
Przedstawiciel rodzaju – puszczyk mszarny (S. nebulosa)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	sowy
Rodzina	puszczykowate
Podrodzina	puszczyki
Rodzaj	Strix
Typ nomenklatoryczny
Strix stridula Linnaeus, 1758 (= Strix aluco Linnaeus, 1758)
Synonimy Syrnium Savigny, 1809[3] Ulula Cuvier, 1816[4] Aluco Kaup, 1829[5] Ciccaba Wagler, 1832[6] Bulaca Hodgson, 1836[7] Scotiaptex Swainson, 1837[8] Meseidus Hodgson, 1841[9] Ptynx Bonaparte, 1850[10] Macabra Bonaparte, 1854[11] Myrtha Bonaparte,1854[12] Nyctimene[a] F. Heine, Jr. & Reichenow, 1890[13] Tacitathena L. Kelso & E.H. Kelso, 1937[14]
Gatunki
22 gatunki – zobacz opis w tekście
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Strix – rodzaj ptaków z podrodziny puszczyków (Striginae) w obrębie rodziny puszczykowatych (Strigidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i Ameryce^[15].

Morfologia

Długość ciała 29–69 cm, rozpiętość skrzydeł 80–111 cm; masa ciała 140–1700 g^[15].

Systematyka

Etymologia

• Strix: łac. strix, strigis „sowa, sycząca sowa, która jak wierzono wysysa krew niemowląt”, od gr. στριξ strix, στριγος strigos „sowa”^[16].
• Syrnium: gr. συρνιον surnion „najprawdopodobniej sowa”^[17]. Gatunek typowy: Syrnium ululans J.C. Savigny, 1809 (= Strix aluco Linnaeus, 1758).
• Ulula: łac. ulula i uluccus „sycząca sowa”, od ululare „wyć”^[18]. Gatunek typowy: Strix nebulosa J.R. Forster, 1772.
• Aluco: epitet gatunkowy Strix aluco Linnaeus, 1758; wł. nazwa Alocho i Allocco dla puszczyka, od łac. uluccus „sycząca sowa”, od zdrobnienia ulula „sycząca sowa”^[19]. Gatunek typowy: Strix aluco Linnaeus, 1758.
• Ciccaba: gr. κικκαβη kikkabē „skrzecząca sowa”^[20]. Gatunek typowy: Strix huhula Daudin, 1800.
• Bulaca: nep. nazwa Būlākā dla puszczyka górskiego^[21]. Gatunek typowy: Ulula newarensis Hodgson, 1836^[b].
• Scotiaptex: gr. σκοτια skotia „ciemność, mrok”, od σκοτος skotos „ciemność”; πτηξις ptēxis, πτηξεως ptēxeōs „terror”^[22]. Gatunek typowy: Strix cinerea Linnaeus, 1758 (= Strix nebulosa J.R. Forster, 1772).
• Meseidus: gr. μεσος mesos „środkowy, pośredni”; ειδος eidos „typ, gatunek”^[23]. Gatunek typowy: Ulula newarensis Hodgson, 1836^[b].
• Ptynx: gr. πτυγξ ptunx, πτυγγος ptungos „nieznany ptak”, być może puchacz^[24]. Gatunek typowy: Strix uralensis Pallas, 1771.
• Myrtha: epitet gatunkowy Ciccaba myrtha Bonaparte, 1850^[b]; w słowiańskich mitach Mirta (ang. Myrtha), była królową willid, duchów porzuconych dziewcząt trawionych przez zemstę i nienawiść, który powstały z grobu i skazywały turystów na śmierć, tańcząc z nimi. Mirta jest postacią z baletu „Giselle”, wystawionego po raz pierwszy w 1841 roku^[25]. Gatunek typowy: Strix leptogrammica Temminck, 1832.
• Nyctimene: w mitologii greckiej Nyktimene (gr. Νυκτιμενη Nuktimenē), córka i nieświadoma kochanka króla Epopeusa z Lesbos, która ze wstydu i rozpaczy uciekła do lasu i została zmieniona przez Atenę w sowę. W innej wersji mitu celowo wkradła się do łóżka swojego ojca i zmieniła się w sowę, kiedy jej ojciec odkrył kazirodztwo i miał zamiar pchnąć ją nożem, od gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; μενω menō „pozostać” (por. μηνη mēnē „księżyc”)^[26].
• Tacitathena: łac. tacitus „cisza”, od tacere „być cicho”; rodzaj Athene Boie, 1822 (pójdźka)^[27]. Gatunek typowy: Strix hylophila Temminck, 1808.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[28]:

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).