Wiecha (budownictwo)

Ten artykuł dotyczy budownictwa. Zobacz też: typ kwiatostanu.

Wiecha (wiechowe, wierzchowe lub wiankowe) – tradycja budowlana, polegająca na zawieszeniu przystrojonego kolorowymi wstążkami wieńca na górnej części budynku. Wiechę wywiesza się na znak zakończenia ważnego etapu budowy – najczęściej po ustawieniu pierwszej krokwi^[1].

Charakterystyka

Tradycja wiechy sięga XIV w. W dawnej Polsce wiechowe poprzedzała uroczystość zwana popłatne (od słowa „płatew”), czyli ułożenie ostatniej belki na wierzchu zrębu. Po popłatnym na szczycie pierwszej krokwi mocowano przystrojony pęk kwiatów lub gałązek^[2]. Wieniec zwany wiechą umieszczał cieśla, niekiedy też wycinał na krokwi datę ukończenia pracy oraz gmerk. Czasem wraz z wieńcem na budowli pojawia się piła, siekiera lub inne z narzędzi, które symbolizują pracę cieśli^[3]. Po wywieszeniu wiechy odbywała się gościna, na którą gospodarz zapraszał majstrów oraz sąsiadów, aby wspólnie świętować zakończenie ważnego etapu budowy.

Wiechowe ma zapewnić budowli pomyślność dzięki opiece bóstwa, którego siedzibą zgodnie z pogańskimi wierzeniami jest drzewo. Poprzez wykonanie wieńca z jego liści i gałęzi, a następnie zawieszenie wiechy na szczycie budynku, z wiechy do drewnianego szkieletu dachu ma przechodzić pozytywna moc istoty nadprzyrodzonej zamieszkującej wcześniej drzewo^[4].

Zwyczaj ten przetrwał do dziś i jest powszechny również w miastach. Ten tradycyjny wieniec często pojawia się na dachach dużych inwestycji. Symboliczną wiechę na znak zakończenia prac organizuje wykonawca i zaprasza osoby zaangażowane w projekt, m.in. inwestorów i władze. Uroczystość ma przynieść pomyślność nowo wybudowanemu budynkowi. Przykład takiej uroczystości może stanowić m.in. uroczystość podczas budowy fabryki Mlekovita w Wysokiem Mazowieckiem.

Analogicznym do wiechowego obrzędem murarskim jest glajchowe. Glajchą zwie się ostatnią warstwę cegieł. Owa warstwa zdobiona była wiązką kwiatów lub gałązek, a następnie świętowano ukończenie konstrukcji dachu^[2].

Zobacz też

• kamień węgielny
• akt erekcyjny

Przypisy