Arsenije IV Jovanović

Arsenije IV Jovanović Šakabenta (1698, Peć – 18. januar 1748, Sremski Karlovci) je bio 28. pećki patrijarh (1725-1737), te karlovački mitropolit (1737-1748) austrijskih Srba.

Arsenije nije bio sklon makarijevskoj politici i saradnji sa Carigradom, već je ratovao sa Austrijom protiv Otomanske države. Usled toga, pod patrijarhom Arsenijem IV srpski narod je doživeo jedno od najvećih stradanja u svojoj istoriji, što je kulminiralo drugom Velikom seobom Srba.

Život

Arsenije je rodom iz Banjana iz sela Šake kod Renovca po čemu su i dobili prezime Šakabente^[1].

Zamonašio se kao mladić i vrlo rano postao raški mitropolit. Patrijarh Mojsije ga je za života odredio za svog naslednika, pa je Arsenije postao patrijarh 1725. godine.

Arsenija IV je, poput Arsenija III Čarnojevića, aktivno radio na oslobođenju Srbije od Turaka uz pomoć Austrijanaca, odnosno na priključenju južnih srpskih oblasti Austrijskoj pokrajini Kraljevini Srbiji. On se pridružio austrijskoj vojsci kada je 1737. godine izbio novi austro-turski rat. Sa njim su se mnogi Srbi i arbanaški Klimenti stavili na stranu Austrije. Ali, kao i u slučaju njegovog prethodnika, Austrija ubrzo doživljava poraz i Arsenije IV predvodi drugu veliku seobu Srba na sever, u Ugarsku. Vuk Karadžić u svojim zapisima beleži da mnogo više onih koji su krenuli pobijeno (oko 80,000 ljudi), no što je stiglo do Austrije:

Godine 1737 patrijar Arsenije IV Joanović na pozivanje cesara Karla VI. podigne opet narod Srpski da bježi u Madžarsku, no Turci opazivši zarana, više naroda pobiju i porobe, nego što s njim prebjegne na ovu stranu (sam je patrijarh kazivao, da je u Karlovcima snio uoči božića, kako je Bog od njega iskao odgovor za 80,000 duša, koje su njega radi izginule!).^[2]

– Vuk Karadžić, Opisanije naroda - Pregled stare istorije

Nakon smrti karlovačkog mitropolita Vikentija, patrijarh Arsenije IV postao je i administrator Karlovačke mitropolije. Carica Marija Terezija potvrdila je 1741. godine mitropolitsko dostojanstvo Arseniju IV i postavila ga za duhovnog poglavara nad celim srpskim sveštenstvom i narodom.

Arsenije IV je, na mestu stare i skromne mitropolijske rezidencije u sremskim Karlovcima podigao novi dvor (kasnije je izgoreo u požaru) i seminar i kapelu svetog Trifuna koja je postojala sve do podizanja karlovačke Saborne crkve.

Za vreme upravljanja Karlovačkom mitropolijom patrijarh Arsenije IV nije imao nikakve veze sa svojim naslednikom na tronu Pećke patrijaršije, patrijarhom Joanikijem III, kojeg je postavila Carigradska patrijaršija. Tada su ukinute u Karlovačkoj mitropoliji i pećke kutije za skupljanje priloga u korist Pećke patrijaršije, sa kojom su prekinute i duhovne veze.

Patrijarh Arsenije IV umro je januara 1748. godine u Karlovcima. Sahranjen je u manastiru Krušedol.

Izvori

Vidi još

• Pećka patrijaršija
• Kraljevina Srbija (1718-39)
• Velika seoba Srba
• Arsenije III Čarnojević