Bitka kod Cullodena

Bitka kod Cullodena
Segment Jakobitskog ustanka 1745.

prikaz bitke u slici An incident in the rebellion of 1745, autor: David Morier
Datum 16. april1746
Lokacija Culloden, istočno od Invernessa u Škotskoj
Mrežna referenca NH742450[1]
57°28′42″N 4°5′51″W / 57.47833°N 4.09750°W / 57.47833; -4.09750
Ishod odlučujuća pobjeda britanskih vladinih snaga
kolaps jakobitske pobune
Sukobljene strane
Kraljevstvo Velika Britanija Velika Britanija jakobiti
 Francuska
Komandanti i vođe
vojvoda od Cumberlanda Charles Edward Stuart
Snage
8.000 o. 7.000
Žrtve i gubici
50 poginbulih[2]
259 ranjenih[2] 		jakobiti:
1,500–2,000 poginulih ili ranjenih[2][3]
154 zarobljenih[2]
Francuska:
222 zarobljenih[2]

Bitka kod Kalodena je bio poslednji okršaj u Jakobitskom ustanku iz 1745. Jakobitske snage pod komandom Čarlsa Edvarda Stjuarta su se sukobili sa lojalističkom vojskom kojom je komandovao Vilijam Avgust, vojvoda od Kamberlenda 16. aprila 1745. kod Invernesa u Škotskom pobrđu. Pobeda kod Kalodena je odlučno zaustavila jakobitske namere da zbace dinastiju Hanover i vrate dinastiju Stjuart na britanski presto. Čarls Stjuart nije više nikada pokušao da ospori vlast Hanoveraca u Velikoj Britaniji.

Jakobitsku vojska su činili škotski gorštaci, kao i manji deo nizijskih Škota i mali odred Engleza iz Mančesterskog puka. Jakobite je pomogla Francuska irskim i škotskim jedinicama u francuskoj službi. Kombinovani pešadijski bataljon (Irski piketari) su činili odredi iz svakog puka Irske brigade uz jedan eksadron irske konjice u francuskoj vojsci koji je služio u bici iz odred rojalističkih Škota regrutovanih prethodne godine da bi podržali zahteve Stjuarta. Vojsku britanske vlade su činili uglavnom Englezi, uz značajan broj Škota iz nizija i pobrđa, bataljon Alsteraca i mali broj hesena iz Nemačke i Austrije. Bitka kod Kalodena je bila i brza i krvava i završila se u roku od jednog sata. Nakon neuspešnog juriša gorštaka na vladine linije, jakobiti su se pobunili i pobegli su sa bojišta.

Između 1.500 i 2.000 jakobita je ubijeno ili ranjeno u kratkoj bici, dok su vladini gubici bili mali sa 50 mrtvih i 259. ranjenih- Bitka i njene posledice nastavljaju da izizivaju jake emocije: Univerzitet Glazgova je dodelio vojvodi od Kamberlenda počasno doktorat, ali mnogi današnji istraživači trvde da su posledice bitke i potonje slamanje jakobitizma bile brutalne, zbog čega je Kamverlenda dobio nadimak „Kasapin“. Posle bitke su načinjeni dalji pokušaji da se jače integrišu nemirna Škotska pobrđa u Kraljevstvo Veliku Britaniju; uvedene su propisi i kazne sa ciljem da se oslabi galička kultura i razori škotski sistem klanova

Vidi još

  • Culloden (film)


Izvori

  1. ↑ Site Record for Culloden Moor, Battlefield; Culloden Muir; Culloden Battlefield; Battle Of Culloden. Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland. [mrtav link]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Reid (2002), pp. 85–87.
  3. ↑ Harrington (1991), p. 83.

Vanjske veze

  • Culloden Battlefield Memorial Project
  • Cumberland's dispatch from the battle, published in the London Gazette Arhivirano 2012-07-16 na Wayback Machine-u
  • Ascanius; or, the Young Adventurer
  • Culloden Moor and the Story of the Battle (1867 account) Arhivirano 2005-04-06 na Wayback Machine-u
  • Controversy over the redevelopment of the NTS visitor centre at Culloden
  • A personal account of the battle Arhivirano 2016-03-03 na Wayback Machine-u.
  • Battle of Culloden Moor Arhivirano 2007-09-26 na Wayback Machine-u
  • Ghosts of Culloden including the Great Scree and Highlander Ghost
  • The "French Stone" at Culloden Arhivirano 2016-03-03 na Wayback Machine-u
Mape
  • "A plan of the battle of Coullodin moore fought on the 16th of Aprile 1746" Arhivirano 2007-06-11 na Wayback Machine-u, by Daniel Paterson, 1746
  • "Plan of the Battle of Culloden" Arhivirano 2007-06-11 na Wayback Machine-u, by Anon, ca 1748
  • "Plan of the battle of Collodin..." Arhivirano 2007-06-11 na Wayback Machine-u, by Jasper Leigh Jones, 1746
  • "A plan of the Battle of Culloden and the adjacent country, shewing the incampment of the English army at Nairn and the march of the Highlanders in order to attack them by night" Arhivirano 2007-06-11 na Wayback Machine-u, by John(?) Finlayson, 1746(?)
Bitka kod Cullodena na Wikimedijinoj ostavi