Logor smrti Sobibor
| Sobibor | |
|---|---|
 | |
| Postojao | maj 1942. - oktobar 1943. |
| Mesto | selo Sobibór (Generalno gubernatorstvo) |
| Pod kontrolom |  Nacistička Nemačka SS-Totenkopfverbände |
| Upravnik | Franz Stangl (apr- 1942.-aug. 1942) Franz Reichleitner (aug. 1942–okt. 1943) |
| Broj zatočenika | oko 250,000[1] |
| Broj žrtava | 250,000[1] |
 
| |
Sobibor (njemački: SS-Sonderkommando Sobibor) bio je nacistički logor smrti smješten u šumi pored sela Sobibór u današnjem poljskom Lublinskom vojvodstvu.[1]
Historija i karakteristike
Logor je podignut u martu 1942., i djelovao je od maja 1942. do oktobra 1943.[1] U plinskim komorama Sobibora pobijeno je ukupno oko 250.000 Židova, uglavnom iz Poljske i okupiranih teritorija Sovjetskog Saveza.[1]
Sobibor je bio jedan od tri logora Operacije Reinhard osnovanih nakon Konferencije u Wannseeu radi istrebljenja židovskog stanovništva sa tla okupirane Poljske, ostala dva bili su Belzec i Treblinka.[1]
Prvi komandant logora bio je Franz Stangl, koji je zajedno sa svojih 30 pripadnika SS-a (nacističke paravojne formacije), bio bio veteran Akcije T4 za egzekuciju nemoćnih i invalida.[1]
Zadatke je izvršavao uz pomoć 90 do 120 bivših ukrajinskih ratnih zarobljenika koje su Nacisti istrenirali za novi posao. Žrtve plinskih komora u Sobiboru usmrćivane su ugljičnim monoksidom.[1]
Od maja do jula 1942. Nacisti su dovozili u Sobibor Židove iz Poljske, Njemačke, Austrije i Slovačke.[1]
U jednom trenutku deportacije su zaustavljene kako bi se popravila željeznička pruga i proširio kapacitet plinskih komora na 1 200 usmrćenih logoraša dnevno.[1] U tom času točno 14. oktobra 1943. izbila je pobuna koju je poveo ratni zarobljenik, oficir sovjetske Crvene armije Aleksanar Pečerski. Pobunjenici njih oko 300 ubili su dvanaestak stražara i pobjegli, u potjeri koja je usljedila dobar dio je poginuo.[2]
Svi koji su živi pohapšeni pogubljeni su sljedećeg dana. Nakon tog incidenta Nacisti su demontirali logorske instalacije i zasadili šumu.
Samo je nekih pedesetak logoraša iza Sobibora na kraju preživjelo rat.[1]
Sobibor danas
Spomenik (djelo skulptora Mieczysława Weltera) u znak sjećanja na žrtve podignut je na mjestu bivšeg logora 1965., zajedno sa malim mauzolejom arhitekta Romualda Dylewskog.[2]
Izvori
Vanjske veze
Logor smrti Sobibor na Wikimedijinoj ostavi
- Sobibor, Nazi extermination camp, Poland (na portalu Encyclopædia Britannica) (en)
- Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze (službeni portal muzeja) (pl)
- p
- r
- u
Holokaust
Rasna politika • Nacistička eugenika • Nirnberški zakoni • Program eutanazije • Koncentracioni logori
i logori smrti
Auschwitz-Birkenau • Belzec • Bergen-Belsen • Bogdanovka • Buchenwald • Chełmno • Dachau • Flossenbürg • Gross-Rosen • Janowska • Jasenovac • Kaiserwald • Majdanek • Maly Trostenets • Mauthausen-Gusen • Neuengamme • Ravensbrück • Sachsenhausen • Sajmište • Salaspils • Sobibór • Stutthof • Theresienstadt • Treblinka • Uckermark
Jevreji u nacističkoj Njemačkoj (1933.–1939.)
Pogromi: Kristalna noć • Bukurešt • Dorohoi • Iaşi • Kaunas • Jedwabne • Lviv
Geta: Łachwa • Łódź • Lwów • Krakov • Budimpešta • Kovno • Vilna • Varšava
Einsatzgruppen: Babi Yar • Rumbula • Ponary • Odessa • Erntefest • Ninth Fort
Konačno rešenje: Wannsee • Operacija Reinhard • Vozovi Holokausta • Logori smrti
Romi • Homoseksualci • Hendikepirane osobe • Sloveni u Istočnoj Evropi • Poljaci • Sovjetski ratni zarobljenici • Jehovini svjedoci • Srbi
Nacistička Njemačka: Adolf Hitler • Heinrich Himmler • Ernst Kaltenbrunner • Reinhard Heydrich • Adolf Eichmann • Schutzstaffel • Gestapo • Sturmabteilung • Nacistička partija • Rudolf Höss
Kolaboracionisti
Kolaboracionisti
Uništenje evropskih Jevreja • Funkcionalizam ili intencionalizam
