Christiaan Messemaker

Christiaan Messemaker

Christiaan Messemaker (Gouda, 24 mei 1821 – Gouda, 16 november 1905) was een Nederlandse schaker. Hij is de oprichter van een van de eerste schaakclubs in Nederland, Messemaker 1847, en tweemaal officieus Nederlands kampioen schaken.

Levensloop

Christiaan Messemaker werd één dag na het huwelijk van zijn ouders, Jacobus Messemaker en Maria Prince, geboren. Zijn vader overleed toen hij veertien jaar oud was en zijn moeder hertrouwde in 1836 met de Goudse tabakswinkelier Josuwa van der Zwalm. Messemaker trad in de voetsporen van zijn stiefvader en werd eveneens tabaksverkoper te Gouda. Hij trouwde op 29 maart 1843 met Ida Alida Welter.

Messemaker overleed in 1905 op 84-jarige leeftijd.[1]

Schaakcarrière

Tijdens het eerste nationale schaaktoernooi van 1858 in Nijmegen werd Messemaker tweede achter Werndly.

Messemaker, in die tijd een van de sterkste schakers van Nederland, speelde diverse partijen tegen de Duitse grootmeester Adolf Anderssen, die toen als een van sterkste spelers ter wereld gold.

Messemaker werd officieus Nederlands kampioen schaken in 1882 en 1884.

Geschiedenis van Messemaker's vereniging

Messemaker richtte op 11 maart 1850 de schaakvereniging Vriendentrouw op. Mogelijk waren er ook dammers in de vereniging.[2]

In 1860 werd de vereniging gesplitst en gingen de 'echte' schakers met Messemaker voorop verder onder de naam Oefening en Beleid, en vanaf 10 juni 1870 onder de naam van Schaak en damgezelschap Palamédes.

Als eerbetoon aan hun voorganger, de oprichter en sterkste schaker van de vereniging, "een der grootste schakers van ons land", kreeg de vereniging in 1886 de naam Messemaker.[3][4]

In 1895 werd door Van Lennep, secretaris van de Nederlandse Schaakbond, een inventarisatie van schaakverenigingen in Nederland gemaakt. Messemaker, wel vaker betrapt op een administratieve onnauwkeurigheid, meldde toen als oprichtingsdatum van zijn schaakvereniging 24 mei (zijn verjaardag) 1847 (hetgeen 1850 had moeten zijn).[5]

In de jaren daarop lijkt de activiteit binnen de vereniging terug te lopen en is ze ergens in de periode van 1898 tot 1907 ingesluimerd. Op 14 mei 1907 werd de vereniging officieel weer nieuw leven ingeblazen.[6] Of er sprake is van heroprichting of doorstart, wordt nog altijd betwist.

De Waag, hotel de Zalm en café de Harmonie

Tot 1917 was Café Harmonie aan de Goudse Markt de thuisbasis van de vereniging. Daarna heeft de vereniging gehuisd in het Blauwe Kruis aan de Westhaven, Sociëteit Vredebest, de Ronssehof, de Goudse Waarden aan de Calslaan, sporthal De Mammoet en sinds 2013 in Denksport Centrum de Hoog.[7]

In 1993 werd aan de naam van de vereniging het door Messemaker aan Van Lennep gemelde jaartal toegevoegd. De huidige naam van de Goudse schaakclub is derhalve Messemaker 1847.[4][6]

Erevermeldingen

1848?-1852?: Erelid van Strijdt met Beleid in Nijmegen[8]

Externe links

Partijen van Christiaan Messemaker zijn interactief door te spelen op:

  • web.archive.org
  • Chessgames.com
Bronnen, noten en/of referenties
  1. "C. Messemaker †" in Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond, jrg 13, 1905, no 11
  2. Kompagnie, J.H. "Het nuttige en het aangename" in "Duizend jaar Gouda - Een stadsgeschiedenis", p. 712, Hilversum, 2002. Kompagnie spreekt over een Schaak- en Damgezelschap.
  3. H.J.G.M. Scholten (1999), Het loopt ongenadiglijk mat: Het schaakleven in Nederland in de negentiende eeuw. De sociaal-culturele achtergrond van het ontstaan van schaakverenigingen., p.209-302
  4. a b Capel, Jan van, Messemaker 1847 SchakenGouda in Volkskrant d.d. 17 april 2001. Gearchiveerd op 5 april 2023.
  5. Scholten (1999), p. 302, 333
  6. a b Scholten (1999), p. 303,336
  7. Gerrit Schinkel, Messemaker 1847: 175 jaar schaken in Gouda. Gouda Sportstad (6 april 2022). Gearchiveerd op 5 april 2023.
  8. Scholten (1999), p.187
· · Sjabloon bewerken
Overzicht van artikelen relevant voor schaken in Nederland in de 19e eeuw
Schakers:Levi Benima · F. van den Berg · L.J. Bodding · Helvetius van den Bergh · A. Bleijkmans · Dirk Bleijkmans · Ansel Polak Daniels · Eduard Douwes Dekker (Multatuli) · Charles Dupré · Johannes Esser · Arnold van Foreest · Dirk van Foreest · Jan Heemskerk · F.G. Heijmans · Elias van der Hoeven · Jan Hulst · Frederik van Hogendorp · Hendrica Jansen · J.D. Janssen · Hermanus Kloos · Charlotte Koekebakker · Jan Willem te Kolsté · Maarten van 't Kruijs · A. de Lelie · Norman van Lennep · Antonius van der Linde · Rudolf Loman · D.R. Mansholt · H.B.D. Meijer · Christiaan Messemaker · E. Mohr · G. Mohr · C.A.E. Muller-Thijm · Naret Oliphant · Adolf Olland · Joost Pinedo · Arnoldus van Rhijn · H.B. van Rhijn · W.A. van Roggen · Christiaan Splinter · Suze Splinter · Bernardus Spoelstra · Elias Stein · J.D. Tresling · J.J. Veraart · Willem Verbeek · Julius de Vogel · Thomas Werndly · Eduard van Woelderen · Van Zuylen van Nyevelt
Verenigingen:Amsterdamsche Schaakclub · Studentenschaakvereniging Alapin · Schaakgenootschap Amersfoort · Discendo Discimus · Doesborghsche Schaakgenootschap · Delftsche Schaakclub · Haagsche Schaakgenootschap · Hilversumsch Schaakgenootschap · Leidsch Schaakgenootschap · Leidsch Studenten Schaak Gezelschap Morphy · Morphy (Leiden) · Van der Linde (Winschoten) · Messemaker 1847 · Nieuwe Rotterdamsche Schaakvereeniging · Schaakclub Utrecht · Rotterdamsch Schaakgenootschap · Schaakgezelschap Palamedes · Pallas (Deventer) · D.S.S.B.C. "Paris" · Philidor 1847 · S.G. Staunton (Groningen) · Sissa (Wijk bij Duurstede) · Strijdt met Beleid · Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap · Vermaak door Oefening · Westergoo
Tijdschriften:De Nederlandsche Palamedes · Sissa · De Schaakwereld · Morphy · Tijdschrift van den Nederlandschen Schaakbond
Evenementen:Philidor schaakwedstrijd 1851 · Schaakwedstrijd à la Van der Hoeven 1853 · Nationale schaakwedstrijd van 1858 · Adolf Anderssen in Nederland (1861) · Schaakreunie te Utrecht (1864) · Nederlandse schaakkampioenschappen · Internationale Schaaktoernooi in Amsterdam (1889) · Eerste Internationale schaakwedstrijd in Nederland (1899)
Schaak-varianten:Shuffleschaak · Fantasieschaak · Correspondentieschaak · Simultaanspel · Blindschaak · Vierschaak
Openingen:Hollandse verdediging · De grooten gambiet · Van 't Kruijs-opening · Benima-variant
Overig:Vrouwenschaak · Arbeidersschaak · Ontstaansgeschiedenis van de Nederlandsche Schaakbond · Meijers vlaggetje · De Oranjes en het schaakspel · Biblioteca Van der Linde-Niemeijeriana · Centaur (schaakstuk)