Loperamid

Loperamid

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 4-(4-(4-chlorofenylo)-4-hydroksypiperydyn-1-ylo)-N,N-dimetylo-2,2-difenylobutanoamid
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C29H33ClN2O2
Masa molowa	477,04 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	53179-11-6
PubChem	3955
DrugBank	DB00836
SMILES CN(C)C(=O)C(CCN1CCC(CC1)(C2=CC=C(C=C2)Cl)O)(C3=CC=CC=C3)C4=CC=CC=C4
InChI InChI=1S/C29H33ClN2O2/c1-31(2)27(33)29(24-9-5-3-6-10-24,25-11-7-4-8-12-25)19-22-32-20-17-28(34,18-21-32)23-13-15-26(30)16-14-23/h3-16,34H,17-22H2,1-2H3 InChIKey RDOIQAHITMMDAJ-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Temperatura topnienia 222.1 °C[1] logP 5,5[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-11-22] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki chlorowodorek loperamidu Niebezpieczeństwo Zwroty H H301 Zwroty P P301+P310 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[2] chlorowodorek loperamidu 0 2 0
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	A07DA03
Stosowanie w ciąży	kategoria B[3]
Farmakokinetyka Procent wchłaniania 40%[3] Okres półtrwania 10-15 h[3] Wiązanie z białkami osocza i tkanek 95%[4] Metabolizm wątrobowy[3] Wydalanie głównie z kałem[3]
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie
Multimedia w Wikimedia Commons

Loperamid (łac. loperamidum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny stosowany jako opioidowy lek przeciwbiegunkowy. Jest jedną z substancji opioidowych, jednak nie przechodzi w pełni przez barierę krew-mózg. Z tej przyczyny nie ma typowego dla opioidów wpływu na układ nerwowy, co umożliwiło jego swobodne stosowanie w medycynie bez konsekwencji uzależnienia.

Aktywność biologiczna

Loperamid działa na receptory opioidowe w ścianie jelita, powodując zmniejszanie uwalniania prostaglandyn i acetylocholiny oraz zwiększenie resorpcji wody i elektrolitów przez komórki ściany jelita. Hamuje perystaltykę przewodu pokarmowego, zwiększa napięcie zwieracza odbytu oraz zmniejsza utratę wody i elektrolitów do światła przewodu pokarmowego. Działanie leku rozpoczyna się po 1 godzinie od podania, maksymalny poziom w osoczu krwi osiąga po 2–4 godzinach, a jego działanie utrzymuje się do 24 godzin^[4]. Odtrutką na loperamid jest nalokson^[5].

Loperamid, mimo potencjalnego ryzyka neurotoksyczności (z objawami parkinsonizmu włącznie) wskutek możliwego tworzenia w neuronach dopaminergicznych silnie toksycznych metabolitów pirydynowych, nie ma szkodliwego wpływu na ośrodkowy układ nerwowy. Jest to spowodowane ochronnym wpływem glikoproteiny P, która zapobiega przedostawaniu się leku przez barierę krew-mózg. Innym sugerowanym mechanizmem jest metabolizm loperamidu, różny od MPTP oraz haloperydolu (powodujących tego typu działania niepożądane), który nie prowadzi do powstania neurotoksyn^[6].

Wskazania

• objawowe leczenie ostrej i przewlekłej biegunki^[5][4]
• u pacjentów z wytworzoną przetoką jelita krętego może być stosowany w celu zmniejszenia liczby i objętości stolców oraz zwiększenia ich konsystencji^[5]

Loperamid jest dopuszczony do obrotu w Polsce zarówno w postaci preparatów prostych, jak i złożonych z symetykonem^[7].

Przeciwwskazania

Loperamid jest przeciwwskazany w następujących sytuacjach klinicznych^[5][4]:

• nadwrażliwość na lek lub na substancje pomocnicze wymienione w charakterystyce produktu leczniczego oraz ulotce dołączonej do opakowania
• dzieci w wieku poniżej 6 lat
• ostra czerwonka z obecnością krwi w kale i wysoką gorączką
• ostry rzut wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
• bakteryjne zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy spowodowane bakteriami z rodzaju Campylobacter, Shigella i Salmonella
• rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego, związane z podawaniem antybiotyków o szerokim spektrum działania

Leczenie należy przerwać w przypadku wystąpienia zaparcia, wzdęcia lub objawów niedrożności jelit^[5].

Działania niepożądane

Loperamid może powodować następujące działania niepożądane, występujące ≥1/1000 (bardzo często, często i niezbyt często)^[5]:

• ból głowy
• zawroty głowy
• zaparcie
• nudności
• wzdęcie
• ból brzucha
• kserostomia
• ból w nadbrzuszu
• wymioty
• nadwrażliwość skórna
• bezsenność

Lek może wpływać na prowadzenie pojazdów w przypadku wystąpienia objawów niepożądanych takich jak zmęczenie, senność lub zawroty głowy^[5].

Przypisy