1542

Ovo je članak o godini 1542.

Godina 1542 (MDXLII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

• januar-avgust - Francisco de Orellana prešao Amazoniju (Gonzalo Pizarro se vratio u Kito).

• 2. 2. - Bitka kod Baçente - Portugalci Cristóvão da Gama-e zauzeli muslimansko adalsko utvrđenje.
• 13. 2. - Pogubljena Catherine Howard, peta žena Henryja VIII.
• 14. 2. - Guadalajara u Meksiku osnovana iz četvrtog puta, zbog jakog otpora urođenika (Mixtónski rat).
• februar - Franko-otomanska alijansa: francuski ambasador Antoine Escalin des Aimars dogovorio sa sultanom operacije protiv kralja Ferdinanda i cara Karla V.
• 19. 2. - Ugarski sabor u Banjskoj Bistrici (tu su i hrvatski i slavonski staleži) o pripremi rata. Razmatra se i o novom hrvatskom banu (Petar Keglević je razriješen jer nije želio dati Ferdinandu posjede Gašpara Ernušta).

• 16. 3. - Izabran Makarij, mitropolit moskovski (do 1563).

• april - Portugalci u Etiopiji naneli još dva poraza vojsci Ahmada Granja.

• 8. 7. - Ferdinandova vojska se primiče Ugarskoj^[1].
• 12. 7. - Počinje Italijanski rat 1542-46, Francuzi i Turci protiv Habsburga i Engleske.
  • François I od Francuske opseda Perpignan i napada Flandriju, ali Sulejman I ove godine ne šalje vojsku.
• 21. 7. - Papa Pavao III. ustanovio Vrhovnu svetu kongregaciju rimske i univerzalne inkvizicije (danas Kongregacija za nauk vjere).

• leto - U Švedskoj izbija Dackeov rat, seljačka buna (slomljena sledeće godine).

• avgust - Bitka na Jevrejskom brdu: Cristóvão da Gama zauzeo stratešku poziciju i konje.
• 24. 8. - Anglo-škotski ratovi: Bitka kod Haddon Riga je škotska pobeda.
• 28. 8. - Bitka kod Wofle: Ahmad Granj rasturio Portugalce, da Gama uhvaćen i pogubljen.

• 1. 9. - Sastanak Srba u Hodošu, izabrali Petra Božića za izaslanika Ferdinandu, traže da im ostanu imanja mađarskih vlastelina koja su zauzeli^[2].
• 10. 9. - Osnovan Univerzitet u Zaragozi.
• 16. 9. - Bitka kod Chupasa, pobeda braće Pizarro nad mlađim Almagrom.
• 28. 9. - 6. 10. - Opsada Pešte, komandant Joachim Brandenburg - bez rezultata.
  • Petar Perenj bačen u tamnicu zbog navodnog sporazuma sa Turcima - ugarsko plemstvo nezadovoljno, pristalice Zapolje odustaju od prošlogodišnjeg sporazuma iz Đale.

• septembar-novembar - Juan Rodríguez Cabrillo istražuje obalu Kalifornije.

• 1. 10. - Turci izleteli iz Pešte, Nikola Zrinski ih rasuo.

• 1. 11. - Ugarski sabor u Požunu, ostrogonski nadbiskup Petar Varda novi namjesnik.
• 20. 11. - Leyes Nuevas ("Novi zakoni") - španski kralj Karlo želi zaštititi prava Indijanaca.
• 24. 11. - Bitka kod Solway Mossa, engleska pobeda nad Škotima.

• 14. 12. - Škotski kralj James V umire samo šest dana nakon rođenja kćerke Mary Stuart (Mary, Queen of Scots).
• 24. 12. - Nikola Šubić Zrinski postaje hrvatskim banom (do 1556)

Tokom/tijekom godine

• Portugalac Fernão Mendes Pinto nanesen olujom do Japana.
• Codex Mendoza, historija Acteka.
• U periodu 1542-55 prezime Bošnjak je "srazmerno najčešće" u spiskovima štajerske najamničke vojske^[3].
• Počinju "uskočki zaleti u severnu Dalmaciju i napadi na moru velikog stila"^[4].
• Jak turski napad na mletački Omiš.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1542.

• 15. 10. - Akbar Veliki mogulski vladar († 1605)
• 8. 12. - Mary Stuart, kraljica Škota († 1587)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1542.

• 13. 2. - Catherine Howard, peta žena Henryja VIII (* ca. 1523)
• februar - Nikolaus Federmann, konkistador
• 1. 3. - Bia de' Medici, vanbračna kći Cosima I (* ca. 1536)
• 21. 5. - Hernando de Soto, konkistador
• 29. 8. - Cristóvão da Gama, ratnik (* ca. 1516)

Reference

• Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)