Ahmose I

Ahmose I

Król Górnego i Dolnego Egiptu
Okres	od 1550 p.n.e. do 1525 p.n.e.
Poprzednik	Kamose
Następca	Amenhotep I
Dane biograficzne
Dynastia	XVIII dynastia
Ojciec	Sekenenre Tao
Matka	Ahhotep I
Rodzeństwo	Kamose
Żona	Ahmes-Nefertari Ahmes-Sitkames Ahmes-Henuttamehu
Dzieci	Amenhotep I, Ahmes-Meritamon, Ahhotep II
Multimedia w Wikimedia Commons

Ahmose I (także Amosis, Amasis lub Ahmes, Jahmes^[1]) – faraon, władca starożytnego Egiptu, z XVIII dynastii, z początków Nowego Państwa. Syn Sekenenre Tao i królowej Ahhotep I, brat Kamose. Panował prawdopodobnie w latach od 1550 p.n.e. do 1525 p.n.e. Odziedziczył władzę w wieku około 10 lat, po śmierci swego brata.

Działalność

Całe jego panowanie przebiegało pod znakiem zmagań o zjednoczenie Egiptu i wyzwolenie obszaru Delty spod władzy Hyksosów oraz przywrócenie wpływów Egiptu w Nubii i Kanaan.

W ciągu dwudziestu pięciu lat panowania dokończył dzieło zapoczątkowane przez swego ojca i brata. Dokonał zjednoczenia Egiptu i przywrócił jego znaczenie w stosunkach międzynarodowych do stanu, co najmniej z czasów końca Średniego Państwa, stając się założycielem nowej, XVIII dynastii i dając początek epoce, w której później Egipt osiągnął szczyt swej potęgi za czasów Imperium – epoki Tutmozydów i Ramessydów. Prawdopodobnie w 11 roku swego panowania (według analiz matematycznego papirusu Rhinda) zdobył Heliopolis i Sile, a wkrótce później Awaris – stolicę Hyksosów. Po wyparciu ich z Delty podjął wysiłek zjednoczenia i reorganizacji państwa, opierając się głównie, a w zasadzie jedynie, na wsparciu swych rdzennych środowisk tebańskich, nie przywracając do władzy starych rodów, odsuniętych od niej za czasów XII dynastii.

Jego działalność budowlana objawiała się głównie w obrębie świątyni Amona w Karnaku i świątyni Montu w Armant. W Karnaku odnaleziono kilka steli szczegółowo opisujących działalność Ahmose, z których dwie przedstawiają go jako dobroczyńcę świątyni. Na jednej z nich znanej jako „Stela Burz” został przedstawiony jako ten, który odbudował piramidy swoich poprzedników w Tebach zniszczone przez potężną burzę. W Abydos rozkazał wznieść dwa cenotafy – jeden dla siebie (prawdopodobnie w formie piramidy, którego pozostałości przebadała 1993 roku ekspedycja sponsorowana przez Pennsylvania-Yale Institute of Fine Arts), a drugi dla swej babki – Tetiszeri, która dożyła panowania swego wnuka i otaczana była czcią i kultem, uważana za jedną z założycielek XVIII dynastii. W 22 roku panowania dokonał inauguracji kamieniołomów w Tura, skąd czerpano surowiec do budów świątyni Ptaha w Memfis oraz świątyni w Luksorze.

Związki rodzinne

W życiu Ahmose ważną rolę odegrały trzy kobiety: wspomniana już babka – Tetiszeri, matka – Ahhotep, zmarła między 16 a 22 rokiem panowania, prawdopodobna regentka w czasach nieletniego syna oraz żona (jednocześnie siostra) – Ahmes-Nefertari, z którą miał kilkanaścioro dzieci.

Na uwagę zasługują:

• Meritamon – najstarsza córka, przyszła żona Amenhotepa I.
• Satamon – druga córka.
• Amenhotep I – następca, przyszły faraon.
• Ahhotep II – trzecia córka – przyszła żona Amenhotepa I.
• Ahmes Sipair – syn, następca tronu, zmarły nie osiągnąwszy sukcesji.

jak również:

• Tair – córka drugiej żony, Kasmut.

Ahmes-Nefertari przeżyła Ahmose, jak również jego następcę, swego syna – Amenhotepa I. Zmarła prawdopodobnie w pierwszym roku panowania Totmesa I. Otaczana była kultem aż do czasów Herhora – czyli końca XX dynastii. Po śmierci Ahmose sprawowała regencję w imieniu nieletniego syna – Amenhotepa I. Ahmose pochowany został w królewskiej nekropoli w Dra Abu al Naga, a miejscem jego kultu stał się cenotaf w Abydos. Mumię króla odnaleziono w skrytce DB-320 w Deir el-Bahari.

Tytulatura

Jego nomen tłumaczy się jako „Księżyc-się-narodził”^[1]:

Po wstąpieniu na tron przyjął imię koronacyjne – prenomen – Neb-pehty-Re / Nebpehtire^[2], co tłumaczy się jako „Re jest panem potęgi”^[1]:

Znana jest bardzo obszerna tytulatura tego władcy, a jego imiona pojawiają się w różnych wariantach zależnie od źródła^[3]. U Manetona wymieniany jest jako Amosis, u Diodora jako Amasis^[2].

Przypisy

Bibliografia

• NicolasN. Grimal NicolasN., Dzieje starożytnego Egiptu, AdamA. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518 .brak strony (książka)
• BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044 .brak strony (książka)
• Schneider Th. – Leksykon faraonów, PWN, Kraków-Warszawa 2001, ISBN 83-01-13479-8.