Tramwaje w Karlsruhe

Ten artykuł od 2022-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Tramwaje w Karlsruhe

tramwaj
Tramwaje na Ebertstraße
Państwo	Niemcy
Lokalizacja	Karlsruhe
Operator	Verkehrsbetriebe Karlsruhe
Infrastruktura
Rozstaw szyn	1435 mm
Multimedia w Wikimedia Commons

Tramwaje w Karlsruhe – system tramwajowy w niemieckim mieście Karlsruhe, obsługiwany przez komunalną spółkę Verkehrsbetriebe Karlsruhe.

Historia

Tramwaje na ulicach Karlsruhe pojawiły się 21 stycznia 1877. Najpierw był to tramwaj konny, prowadzący w kierunku wschód-zachód, z Mühlburger Tor przez Rynek do koszar Gottesaue (obecnie Staatliche Hochschule für Musik Karlsruhe). W tym samym roku przedłużono linię do Mühlburga oraz zbudowano boczne odgałęzienie z Rynku do dworca głównego. Po przedłużeniu głównej linii do położonego o 4 km na wschód Durlachu (16 lipca 1881) jej wschodni odcinek wydzielono jako tramwaj parowy. Przez dalsze 19 lat sieć linii tramwajowych nie ulegała żadnym zmianom.

Tramwaje konne i parowe w Karlsruhe nie przynosiły dużych zysków. Mimo że liczba przewiezionych pasażerów stale rosła (1,6 mln w 1882, 2,5 mln w 1893 i 3,6 mln w 1899) sytuacja finansowa zakładu była zła, tak że wielokrotnie zmieniał on właściciela. Ostatecznie trafił on w ręce Zjednoczonego Towarzystwa Tramwajów Konnych i Parowych Karlsruhe, Mühlburg i Durlach (Vereinigte Karlsruher, Mühlburger und Durlacher Pferde- und Dampfbahngesellschaft). W 1893 posiadało ono pięć lokomotyw parowych (dla linii do Durlachu), 46 koni i 32 wagony, z czego 15 dla pociągów parowych, zaś pozostałe dla tramwaju konnego.

W 1894 r. przedsiębiorstwo zostało przejęte przez AEG w celu elektryfikacji, a w 1900 r. trakcję konną i parową zastąpiono zasilaniem elektrycznym. 10 lutego tegoż roku ruszył w trasę pierwszy tramwaj elektryczny, podczas gdy ostatni konny zakończył kursowanie 19 marca. W 1904 rozbudowana już sieć tramwaju przeszła na własność miasta. Od tego czasu sieć stale się rozbudowuje, z przerwami w okresie wojen. Podczas fali wielkiej likwidacji tramwajów w latach 50. i 60. XX w. zlikwidowano jedynie 500 m torów. Od 1984 r. średnio co 3 lata otwierany jest nowy odcinek, przeciętnie 1 km dwutorowej linii.

Sieć linii tramwajowych

28 maja 2006 został otwarty nowy odcinek torowiska, prowadzący w kierunku Nordstadt i Neureut-Heide. W związku z tym przeprowadzono pierwszą poważniejszą reorganizację linii od 1997 r., trasy zmieniły linie 2, 3, 6 i S2. Obecnie VBK obsługuje następujące linie tramwajowe:

• S2: Stutensee-Spöck – Stutensee-Friedrichstal – Stutensee-Blankenloch – Hagsfeld – Marktplatz – Europaplatz – Entenfang – Rheinstetten (linia regionalna; przedłużenie do Stuttensee-Spöck zostało otwarte w czerwcu 2006)
• 1: Durlach Turmberg – Marktplatz – Europaplatz – Europahalle – Oberreut
• 2: Worfartsweier – Durlach – Marktplatz – Hauptbahnhof – ZKM – Europaplatz – Kaiserplatz – Siemensallee
• 3: Heide – Nordstadt – Kaiserplatz – Europaplatz – Marktplatz – Hauptbahnhof
• 4: Waldstadt – Marktplatz – Europaplatz – Hauptbahnhof
• 5: Rintheim – Marktplatz – Konzerthalle – Kühler Krug – Entenfang – Rheinhafen
• 6: Tivoli – Hauptbahnhof – Europaplatz – Entenfang – Daxlanden (– Rappenwörth w sezonie letnim)
• 8: Wolfartsweier – Durlach Turmberg (tylko w dni robocze)

Linie tramwaju dwusystemowego są obsługiwane przez Albtal-Verkehrs-Gesellschaft mbH.

Historyczny układ linii

Od roku 1997 do 2006 linie miały następujący układ:

• S2: Stutensee – Hagsfeld – Marktplatz – Europaplatz – Entenfang – Rheinstetten (linia regionalna)
• 1: Durlach Turmberg – Marktplatz – Europaplatz – Europahalle – Oberreut
• 2: Durlach Turmberg – Marktplatz – Hauptbahnhof – Europaplatz – Entenfang – Daxlanden (– Rappenwörth w sezonie letnim)
  • od 2004 (otwarcie linii na Wolfartsweier) początek linii: Worfartsweier – Durlach – Marktplatz...
• 3: Siemensallee – Europaplatz – Marktplatz – Hauptbahnhof
• 4: Waldstadt – Marktplatz – Europaplatz – Hauptbahnhof
  • w 1999 przedłużenie linii do nowej pętli Waldstadt-Europaviertel
• 5: Rintheim – Marktplatz – Konzerthalle – Kühler Krug – Entenfang – Rheinhafen
• 6: Kaiserplatz – Europaplatz – ZKM – Hauptbahnhof – Tivoli (od 1999)
• 8: Wolfartsweier – Durlach Turmberg (od 2004 – otwarcie linii na Wolfartsweier)

Tabor

Obecnie VBK używają następujących wagonów tramwajowych:

• AB/Henschel GT6-70D/N i Duewag/Siemens GT6-70D/N – niskopodłogowe, sześcioosiowe, wagony 221-265, od 1995
• Siemens GT8-70D/N – niskopodłogowe, ośmioosiowe, wagony 301-325, od 1998
• Vossloh/Stadler Citylink NET 2012 – niskopodłogowe, ośmioosiowe, wagony 326-350, od 2014
• pewna liczba wagonów używanych przez AVG zarejestrowana jest na VBK ze względów formalno-podatkowych
• ponadto VBK posiada kilka wagonów historycznych (numery 14, 92, 100) i służbowo-technicznych

Bibliografia

• Manfred Koch (wyd.): Unter Strom: Geschichte des öffentlichen Nahverkehrs in Karlsruhe, Karlsruhe 2000, ISBN 3-7617-0324-4.